Wetenswaardigheden

Vermeldingen in deze rubriek vinden alfabetisch plaats, voorafgegaan door een ongeordend item.

---

Aardappelmeelfabriek

• De nieuwe aardappelmeelfabriek 'De Eersteling' van de Gebr. Drenth en co. te Oude Pekela, gebouwd op een voormalige scheepswerf, gaat op 16 sept. 1888 in werking.
• Bij akte van 11 maart 1892, verleden ten overstaan van notaris De Boer uit Nieuwe Pekela, is tussen de heer wiki:Hendrik Carel ten Horn, fabrikant, vroeger te Veendam, thans te Oude Pekela, als beherende vennoot, en de heer wiki:Freerk Liefkes Drenth, fabrikant te Oude Pekela, en anderen, als commanditaire vennoten, aangegaan een vennootschap onder de firma H.C. ten Horn & Co., gevestigd te Oude Pekela en ten doel hebbende het fabriceren van aardappelmeel en daarmee aanverwant fabrikaat.
• Aardappelmeelfabriek van de heer C.L. ten Horn, gebouwd te Oude Pekela kadastraal bekend Sectie B, nrs. 85 en 86, naast de woning 'Kalkhoven' van de landbouwer R.B. Kiers. In werking gesteld op 16 sept. 1892.

Aardewerkfabriek

• Aan de heren W.L. Meijer, R.L. Meijer en J.M. Fleurke, kooplieden te Nieuwe Pekela, wordt op 20 febr. 1875 door Ged. Staten vergunning verleend tot het oprichten van een aardewerkfabriek in de gemeente Nieuwe Pekela, kadastraal bekend gemeente Nieuwe Pekela, sectie B, nr. 1318.

Aardgas

• Met enige toespraken en het ontsteken van een flambouw door burg. wiki:Andries Antonius Henricus Stolk, is op 16 aug. 1955 de aardgasinstallatie te Oude Pekela officieel in gebruik genomen. Oude Pekela is daarmee de eerste gemeente in de provincie Groningen die op aardgas is aangesloten.

Aastroom

• De nieuwe fabriek Aastroom van de heer wiki:Hiddo Mulder Jzn. te Oude Pekela wordt op 10 jan. 1889 elektrisch verlicht.
• Aan de papierfabrieken De Aastroom te Oude Pekela is het in 1891 regel, dat de arbeiders per 1 oktober in dagloon worden verlaagd, b.v. die 's-zomers ƒ 1,20 of ƒ 1,25 verdienen, komen dan op ƒ 1,- en die ƒ 1,- verdienen op 75 ct. De reden waarom deze verlaging geschiedde, was niemand duidelijk, omdat ze zowel 's-zomers als 's-winters altijd werkten van 6 uur 's morgens tot 6 uur 's-avonds. Dit gaf aanleiding dat tegen 1 oktober een brief werd gezonden aan de eigenaar van de fabrieken, de heer Hiddo Mulder Jzn., welke brief ondertekend werd door ruim 50 arbeiders, met het verzoek om het dagloon niet lager te stellen dan s zomers. Dit had tot gevolg dat de persoon, die langs was gegaan om te laten tekenen, gedaan werk kreeg. Gisteren arriveerde alhier de heer Mulder en gaf de voornaamste aanvoerders, zijnde drie in getal, ook gedaan werk. Zeven arbeiders staakten hierop om die reden van arbeid.
• De strokartonfabriek Aastroom wordt op 28 mei 1896 grotendeels door brand verwoest. De fabriek zal niet weer worden opgebouwd.

Accordo

• Naam van een r.k. gemengde zangvereniging. Opgericht op 21 mei 1930. Leider de heer wiki:Bernardus Gerhardus Meijer. In 1934 wordt de vereniging wegens te weinig leden weer ontbonden.

Advendo

• Naam van een chr. zangvereniging uit Oude Pekela. Opgericht in de winter van 1922/1923. Directeur is G. Jellesma.

Advendo, Nieuw

• Naam van een gemengde zangvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht ca. 1908-1909. Vierde in 1934 haar 25-jarig bestaan.

Aelke Moers Kamp

• Stuk groenland in het centrum van Oude Pekela. In 1695: De eerwaarde wiki:Wigerus Rustinga, pastor in de Pekela, in huur ad vitam toegestaan Aelke Moers Kamp, jaarlijks voor de somma van 20 Car. gl.

Afscheid

• De bevolking van Oude Pekela heeft op 4 okt. 1978 afscheid genomen van wiki:Sake van der Ploeg, zoals zelden van een burgemeester in Oost-Groningen afscheid genomen is. Op de receptie, die door honderden Pekelders werd bezocht, ontbraken de gemeentebestuurders die een dergelijk afscheid niet wilden.

Afvalrecycling

• Op 22 juli 1994 opent gedeputeerde Jaap van Dijk in Oude Pekela de Oostgroninger afvalrecyclingsinstallatie. In de fabriek wordt groente-, fruit- en tuinafval gecomposteerd. De gemeenten Bellingwedde, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde, Pekela, Reiderland, Scheemda, Slochteren, Stadskanaal, Veendam, Vlagtwedde en Winschoten, verzameld in de SOZOG, leveren hun gft-afval af bij de recyclingfabriek.

Afvalwater

• De heer wiki:Hiddo Mulder Jzn., papierfabrikant te Oude Pekela, richt zich in juli 1884 tot het college van Burg. & Weth. van deze plaats, met de klacht dat ‘het afvalwater der papierfabriek "Union" in hoge mate het water in het diep verontreinigt en dat zijn werklieden, die het water uit het diep moeten verwerken, zodanig last hebben van de verpestende lucht, welke daardoor ontstaat, dat zij het bijna niet bij hun werk kunnen uithouden’. Ook klaagt hij dat tengevolge van het verontreinigde water allerlei storingen optreden in de bij hem in gebruik zijnde stoomketels.

AKAH

• Naam van een door de de heer wiki:Hubertus Klaas Adam Klasen uit Oude Pekela samengesteld radiotoestel.

Albatros

• In vroeger tijden hadden vele mannen de gewoonte om bij een gezamenlijke arbeid liederen te zingen. Zo ook de arbeiders van de sigarenfabriek Albatros te Nieuwe Pekela. Op een gegeven moment vond men dat de samenzang zo mooi klonk, dat op initiatief van enkele sigarenmakers en de toenmalige directeur, de heer R.H. Koning, op 17 sept. 1932 werd overgegaan tot de oprichting van een mannenkoor onder de naam van de fabriek Albatros. Als dirigent werd aangetrokken de heer A. Steen uit Oude Pekela, doch na enkele maanden adviseerde deze om naar een betere dirigent uit te zien, aangezien hij de leden van het koor niets meer kon leren. De heer Reinhard Prummel uit Veendam vond men toen bereid om de muzikale leiding op zich te nemen. Het koor bestaat nog steeds.

Albion

• De kartonfabriek Albion te Oude Pekela komt op 26 maart 1888 in werking.
• De voormalige strokartonfabriek Albion te Oude Pekela wordt in mei 1981 gesloopt.

Algemene Uitvaartvereniging Oude Pekela

• Opgericht te Oude Pekela op 20 april 1948.

Alteveer

• Alteveer is een streekdorp in de buurt van Onstwedde in de Nederlandse provincie Groningen, gedeeltelijk in de gemeente Stadskanaal en gedeeltelijk in de gemeente Pekela. Het dorp ligt aan weerszijden van de N365 en naast de N366.

Americaan, de

• Naam van een koopmanshuis te Oude Pekela bij het benedenste verlaat, waarin gedurende vele jaren door de heer wiki:Petrus Johannes Huisinga de tabakskerverij en kruideniersaffaire is uitgeoefend.

ANIB

• Afdeling Oude Pekela van de Algemene Nederlandse Invaliden Bond. Opgericht in hotel Gemeentewapen te Oude Pekela op 15 april 1970. Eerste bestuursleden: E. Horlings, voorzitter; A. Zijlstra, secretaris; E. Zijl, penningmeester; H. Bruintjes en S. Veen, leden.

Apologetische Vereniging

• Opgericht binnen de r.k. parochie te Oude Pekela in jan. 1935. Bestuursleden zijn: mej. B. Savenije en de heren B. Winter en J. Heck.

Arbeid, Kunst na

• Naam van een arbeiderszangvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht ca. 1930. Opgeheven in april 1955. Het steeds meer teruglopen van het ledental en de slechte opkomst zijn oorzaak van dit besluit.

Arbeidsbeurs

• Aan de arbeidsbeurs te Oude Pekela staan in jan. 1932 ingeschreven: 47 fabrieksarbeiders, 11 metaalbewerkers, 17 bouwvakarbeiders, 68 transportarbeiders, 7 straatmakers, 1 schilder, 1 meubelmaker, 1 handelsreiziger, 1 werktuigkundig tekenaar, 46 landarbeiders, 42 ongeorganiseerden. Hiervan zijn 81 bij de werkverschaffing geplaatst.

Armenhuizen:

• De burgemeester van Oude Pekela krijgt op 23 jan. 1861 volmacht van de gemeenteraad om enige armenhuizen in de gemeente aan te kopen, behorende tot het z.g. //klooster// aan de Hanekamp.
• Het voormalig armhuis aan de Hanekampswijk te Oude Pekela wordt in maart 1951 door de diaconie van de Ned. herv. gemeente verkocht aan de heer H. Westerling, brandstofhandelaar te Oude Pekela.

Asielzoekers

• In Nieuwe Pekela arriveren op 30 mei 1988 de eerste asielzoekers. Het betreft een vijftal mannen; drie ervan komen uit Ethiopië, de andere twee komen uit buurland Somalië. De asielzoekers worden ondergebracht in het pand Mezenlaan 45.

Asielzoekerscentrum

• In maart 2001 wordt in Oude Pekela een asielzoekerscentrum geopend voor maximaal 400 vluchtelingen. Tussen de bewoners van het azc en de Pekelder bevolking ontstaan op 30 april rellen.

Atlantis

• Op 10 april 1992 wordt in Oude Pekela het sportcentrum Atlantis officieel geopend door de directeur van de Groninger sportraad, de heer J.W. Mensen.

Aurora

• Naam van een gemengde zangvereniging te Oude Pekela, opnieuw opgericht in 1932. Directeur is G. Jellesma. Het bestuur bestaat uit mej. W. Hemmes, mej. C. Zwalve en de heren L. Engels en Jac. Koerts.

Avondhandelscursus

• Opgericht door de handelsvereniging te Nieuwe Pekela op 3 okt. 1908. De cursus is verdeeld in twee afdelingen: a. Boekhouden en handelsrekenen en b. Hoogduits en handelscorrespondentie. De lessen worden gegeven in de Torenschool te Nieuwe Pekela.

Avondmaalsbeker

• Op verzoek van beide predikanten uit Pekela om iedere kerk ‘met een silveren beeker ter uitdelinge van des Heeren H. Avontmael te voorsien, hebbende denzelven van andere goede menschen altoos moeten leenen ...’, besluit de stad Groningen op 19 april 1736 ‘jeder kerk eenen silveren beker ter uitdelinge van ‘s Heeren H. Avontmaal nodig geaccordeert, zullende beijde werden voorsien met des stadts wapen’.

Bad- en Zweminrichting Pekela

• Gelegen te Nieuwe Pekela. In juni 1947 overgenomen door de gemeente Nieuwe Pekela.

Bazar, de

• Naam van een grote winkelbehuizing te Oude Pekela in 1912 waarin een manufacturenzaak wordt uitgeoefend.

Begraafplaatsen

• De gemeenteraad van Nieuwe Pekela besluit in okt. 1854 tot de aanleg van een nieuwe begraafplaats in het boveneind van de gemeente op het perceel kadastraal bekend gemeente Nieuwe Pekela sectie F no. 214, in de onmiddellijke nabijheid van de aldaar onlangs gebouwde school.
• De nieuwe begraafplaats bij de Ned. Herv. kerk te Oude Pekela wordt op 1 okt. 1924 in gebruik genomen, terwijl tevens het beheer van de kerkelijke begraafplaats (het oude kerkhof ter weerszijden van de Ned. Herv. kerk) wordt overgedragen aan de gemeente Oude Pekela.
• In nov. 1948 is te Oude Pekela een begin gemaakt met het aanleggen van de nieuwe begraafplaats, grenzende aan het oude kerkhof bij de Ned. herv. kerk.
• Het gebouwtje op de begraafplaats te Boven Pekela is in 1991 gesloopt. In de jaren ‘50 nam de voormalige gemeente Nieuwe Pekela het gebouwtje over van de Ned. herv. gemeente. Destijds functioneerde het als verenigingsgebouw. Vlak in de buurt stond namelijk de kerk. Die werd begin zestiger jaren afgebroken. De gedenksteen uit 1870 is bewaard.

===== Begrafenisgilde ===== * Begrafenisgilde in wijk F te Nieuwe Pekela, opgericht in 1877. De gilde heeft zich op 5 maart 1946 ontbonden en heeft zich aangesloten bij de begrafenisvereniging Hulp in Nood aldaar. ===== Begraven in de kerk ===== * Naar aanleiding van het verzoek van de schoolmeester Derk Jan Houwink in de Beneden Pekela van 6 febr. 1742 om zijn overleden huisvrouw in de kerk aldaar te mogen laten begraven, besluit de stad Groningen 'een vasten voet en ordre te beramen omtrent het begraven der dooden in de kerk ter Pekel A, alsmede een project, hoeveel voor jeder verrotting aldaar sal worden voldaan te conciperen'. Op 6 dec. in datzelfde jaar verschijnt een 'Ordonnantie op het begraven van de doden in de Beneden Pekela'. ===== Benzinepomp ===== * In 1923 zien wij weer een bewijs dat in Nieuwe Pekela alles mee vooruitgaat. Bij de heer K. Heijes, auto- en motorzaak aldaar, zien wij een toestel geplaatst naast zijn winkel, waar de auto- en motorberijders de benzinereservoirs automatisch gevuld kunnen krijgen. Alle gewenste kwantums worden in een ogenblik met zo'n Bowser-benzinepomp gefiltreerd geleverd. 's Avonds is tevens deze pomp elektrisch verlicht, zodat iedere vreemdeling deze in de verte kan zien staan. ===== Berea ===== * Naam van een mannenvereniging van de geref. kerk te Oude Pekela. Opgericht in 1932. Bestaat in 1957 25 jaar. ===== Beries-Melach ===== * Naam van de joodse vereniging voor ontspanning en ontwikkeling te Oude Pekela. Opgericht op 7 jan. 1940. Eerste bestuursleden: wiki:Abraham Toncman, voorzitter; Ida. M. Polak, secretaresse; Rob Gudema, penningmeester; E. Siemons en B. de Levie Lzn., leden. ===== Beukenboom ===== * Op 2 jan. 1966 waait met donderend geraas de eeuwenoude beukenboom voor de pastorie van de Ned. herv. kerk aan de H. Westerstraat te Oude Pekela, om. De boom had een doorsnede van ongeveer één meter. ===== Beumeesweg ===== * Naam van de kunstweg langs de Beumeesweg tussen Nieuwe Pekela naar Onstwedde. Gereed in 1903. ===== Beurs, De ===== * Naam van een hengelclub te Oude Pekela. Opgericht op 1 juni 1933 door de heren Marten Rendering, Derk Walters en Roelf Bronsema. Het eerste bestuur werd gevormd door de heren J. Delger, M. Rendering en D. Pothoff.

Bevolking:

• De bevolking van Oude Pekela bestaat op 1 jan. 1920 uit 3.717 mannen en 3.761 vrouwen, totaal: 7.478.
• De bevolking van Oude Pekela bestaat op 1 jan. 1940 uit 3.890 mannen en 3.716 vrouwen, totaal: 7.606. De bevolking van Nieuwe Pekela bestaat uit 2.779 mannen en 2.689 vrouwen, totaal: 5.468.
• De bevolking van Oude Pekela bestaat op 1 jan. 1950 uit 3.914 mannen en 3.756 vrouwen, totaal: 7.670. De bevolking van Nieuwe Pekela bestaat uit 2.837 mannen en 2.841 vrouwen, totaal: 5.678.
• De bevolking van Oude Pekela bestaat op 1 jan. 1960 uit 7.773 personen.
• Het aantal inwoners van de nieuwe gemeente Pekela bedraagt op 1 jan. 1990 12.968. De oppervlakte van de gemeente bedraagt 5.003 ha.
• De bevolking van Oude Pekela bestaat op 1 jan. 1970 uit 4.087 mannen en 3.994 vrouwen, totaal: 8.081. De bevolking van Nieuwe Pekela bestaat uit 2.592 mannen en 2.567 vrouwen, totaal: 5.159.

Bewaarschool:

• Bij de r.k. school in Oude Pekela wordt met ingang van 1 mei 1928 een bewaarschool geopend.
• Bij de Groen van Prinstererschool te Nieuwe Pekela wordt met ingang van 3 april 1933 een bewaarschool geopend.

===== Bitters en likeuren ===== * De heren Catz & Zoon van Pekela te Groningen zijn in 1884 door de Academie Nationale Agricole et Manufacturiere te Parijs voor hun fijne bitters en likeuren met de medaille eerste klasse bekroond. ===== Bioscoop ===== * De heer Bos, exploitant van hotel Dijkinga te Oude Pekela, doet op 15 aug. 1947 de exploitatie van de grote zaal van dit hotel voor vijf jaar over aan de heer Hollemans, directeur van het Theater Concern Hollemans. De zaal wordt ingericht tot bioscoopzaal. Hiermee gaat een lang gekoesterde wens, een bioscoopzaal in Oude Pekela, in vervulling. ===== Bodedienst ===== * Met ingang van 1 april 1991 heeft het transportbedrijf Meijer de dagelijkse lijndienst van Pekela naar Groningen stopgezet. Daarmee is een einde gekomen aan een van de laatste bodediensten in Oost-Groningen die in 1896 werd gestart. Aanvankelijk gebeurde dat per schip, later perauto. Vier generaties Meijer hebben de dienst verzorgd. ===== Boerenleenbank Nieuwe Pekela ===== * Opgericht in 1913. De stichtingsakte van de bank wordt verleden voor notaris Bolt te Nieuwe Pekela op 14 juni 1913. Oprichters zijn: Jacob R. de Weerd, Jan Oldenziel, W. de Boer, K. Maurits, H. Lubberman en B. Boerland. ===== Bombardement ===== * 24 september 1942 — Vannacht zijn door een Duits oorlogsvliegtuig zeven brisantbommen op Oude Pekela geworpen. De eerste viel tussen de huizenrijen van het Rozenhofje, de tweede en derde in de drift tussen twee blokken in de Schaepmanlaan, de vierde viel in de Burgemeester van Weringstraat, midden op de woning van Albertus Brondijk, hoofd van de o.l. school 1, de vijfde voor het huis van J. Duit, de zesde enige meters verderop in de tuin van meester wiki:Jozef Martinus Duiven, terwijl de zevende midden in het land terechtkwam. Het huis van meester Brondijk wordt daarbij weggevaagd: de bewoners, de heer Albertus Brondijk (50), zijn echtgenote G. Brondijk-Groen (50) en zijn moeder, H. Brondijk-Mulder (73) worden gedood. In de Dwarsstraat komen de weduwe A. de Boer-Smit (75), haar dochter Jantje (49) en haar kleindochter Andrea (19) om het leven. Verder verliest ook de 22-jarige Wilhelmina Horlings (23) het leven bij het bombardement. In totaal worden er vijf woningen geheel verwoest terwijl aan ongeveer 150 woningen glas- en dakschade ontstaat. Tijdens het bombardement vallen er eveneens 12 tot 15 fosforbommen. ===== Bomen ===== * De gemeenteraad van Oude Pekela besluit in 1866 tot aankoop van 800 eiken ter beplanting van de weg naar Wedde en van 100 beuken, waaronder enige treurbeuken, tot beplanting van de begraafplaats. ===== Bommenwerper ===== * In Oude Pekela stort op 24 juni 1943 een viermotorige, Amerikaanse bommenwerper neer, nadat deze door twee Duitse jachtvliegtuigen was aangevallen. De bemanning van het vliegtuig springt op zeer grote hoogte uit het vliegtuig en tracht zich door middel van hun parachute in veiligheid te brengen. Tijdens de daling wordt één van hen, volgens het identiteitsplaatje G. Harles, Rigsby G. U.S.A., door een schotwond in het hoofd gedood. Het slachtoffer wordt op 26 juni te Oude Pekela begraven. Van gemeentewege wordt een eenvoudig houten kruis op het graf geplaatst. Hoewel door de bezetter verboden, legt de Pekelder bevolking telkens weer bloemen op het graf. Na de oorlog is het stoffelijk overschot opgegraven en elders begraven. [volgens een verslag in de krant van 1 mei 1999 vond de crash plaats op 25/6 en heette het slachtoffer Charles Grigsby; later begraven te Margraten, daarna te Arlington, Washington DC]. ===== Bond voor Oude van Dagen ===== * Te Oude Pekela. Opgericht in café Fruitema aldaar op 6 sept. 1952. ===== Boveneind ===== * Dat het boveneind van de gemeente Nieuwe Pekela reeds lang in een slecht blaadje staat, is ieder bekend, doch door daden wordt het nu enige dagen weer bewezen, dat er velen wonen, die niet de minste eerbied hebben voor het achtste gebod. Aardappelen stelen toch is in 1891 in het boveneinde aan de orde van de dag. ===== Boven-Pekela ===== * Dorp in de gemeente Pekela, gelegen tussen de plaatsen Nieuwe Pekela en Stadskanaal. Boven-Pekela heeft een eigen, hervormde kerk. De begraafplaats bij deze kerk betreft de openbare begraafplaats van Nieuwe Pekela.

Branden:

• Op de synode te Appingedam maakt ds. wiki:Andreas ten Have, pastor in Pekela, op 4 mei 1674 bekend ‘dat zijn kercke bij ongeluck gans afgebrandt en geruineert sijnde en noodich hestelt diende te worden’.
• In de venen van Pekela ontstaat op 12 mei 1687 een verschrikkelijke brand.
• In de nacht van 1 februari 1837 is te Nieuwe Pekela tegen 3 uren in de morgen brand ontstaan in de hoofdschool naast de toren, welke zo schielijk toenam dat, niettegenstaande de spoedig toegebrachte hulp van de ingezetenen en het in werking brengen van de beide brandspuiten van de gemeente, het dak en houtwerk boven de school en schoolmeesterswoning geheel is afgebrand. Het muurwerk alleen is staan gebleven.
• Op 23 juni 1846 vindt er een hevige brand plaats in het huis van de winkelier Halbe Pijbes, te Nieuwe Pekela, welke tevens dient voor gemeentelokaal. De brand woedde zodanig, dat binnen weinige ogenblikken het gebouw in lichte laaie vlam stond. Wat betreft het archief, daarvan zijn, ofschoon min of meer beschadigd, de belangrijkste stukken, door onvermoeide ijver van het hoofd van het bestuur en vele andere personen, gered geworden.
• In Oude Pekela woedt op 11 juni 1874 een brand van zo’n omvang als gelukkig maar zelden plaats heeft. Hij ontstond 's avonds omstreeks kwart na vijf door een onbekende oorzaak in het zogenaamde 'oude pakhuis' van de heer G. Heeres Jz., tabaksfabrikant en handelaar in kruidenierswaren, wijnen en sterke dranken. Al spoedig deelde het vuur zich mede aan het aan de weg staande kolossale nieuwe pakhuis. Vóór nog enige hulp van betekenis was aangebracht, voerde de sterke westenwind de brandende tabaksbladeren en ganse vellen papier, die hier beide in grote hoeveelheid aanwezig waren, over de beneden de wind gelegen streek van ongeveer dertig huizen. Zestien ervan, waaronder het tolhuis en de onmiddellijk aan de pakhuizen grenzende kapitale behuizing van de heer Koerts, bleven bespaard. Dertien andere huizen echter, samen met 15 à 16 woningen, liggen plat aan de grond. De uitgestrektheid van de brand wordt, van het ene uiterste punt tot het andere, geschat op 5 à 600 meter. Als men zich de ontzettende vuurregen voorstelt, bepaaldelijk door de pakhuizen voortgebracht (zó zelfs, dat, naar men zegt, brandende tabaksbladeren tot in Blijham zouden zijn aangekomen), dan moet men zich verwonderen, dat nog één huis beneden de wind is overgebleven. Bij de heer Heeres, zo verhaalt men, is voor plm. ƒ 10.000,- aan tabak verbrand. Aangezien de drie plaatselijke brandspuiten onvermogend waren het vuur te bedwingen, werd hulp gehaald in Winschoten en Nieuwe Pekela.
• Schuimbranden: het branden van de dikke laag schuim die men op het water zag in het Pekelderdiep te Oude Pekela, wanneer deze weer eens ernstig vervuild was en in brand werd gestoken. Dit branden van het schuim vond zijn oorzaak in het ontstaan van brandbare gassen die in het water ontstonden tengevolge van lozingen van afvalwater door de strokarton- en aardappelmeelfabrieken. Het was een fantastisch gezicht. De blauwe vlammen kronkelden over het water en flikkerden hoog op wanneer er een hand vol zand in het water werd gegooid. Af en toe raakte een met stro beladen schip in brand. Het verschijnsel deed zich waarschijnlijk het eerst voor in 1904.
• De pettenfabriek van de fa. C. Beumee te Nieuwe Pekela brandt op 23 febr. 1922 tot de grond toe af.
• Bij een grote uitslaande brand bij de houthandel J.J. Koerts & Zn. te Oude Pekela op 5 nov. 1957, worden de zagerij, schaverij en het ketelhuis door brand verwoest.

===== Brandweer ===== * In plaats van wijlen de heer D. Bruintjes is op 7 febr. 1952 tot opperbrandmeester te Oude Pekela benoemd de heer Geert Bödeker, gemeente-architect. ===== Britannia ===== * Naam van een stro-kartonfabriek in Oude Pekela. De oprichtingsakte van de fabriek werd gepasseerd bij notaris Fontein te Winschoten op 7 april 1913. ===== Bronsveen ===== * Bronsveen is een gehucht in de gemeente Pekela in de provincie Groningen. Het ligt ten oosten van Oude Pekela op de grens met de gemeente Bellingwedde. De naam Bronsveen is waarschijnlijk afkomstig van de familienaam Brons, die vroeger in het gebied uitgebreide veengronden bezat. De aanvankelijk uit sintels bestaande toegangsweg naar het Bronsveen te Oude Pekela, vanaf de H. Westerstraat tot de woning van de heer Vos, is in 1959 geheel vervangen door een vier meter brede asfaltweg. De officiële opening van de nieuwe weg vond plaats op 16 sept. 1959 door één van de aanwonenden, de 92-jarige mevr. G. Heidekamp-Lutjeboer. ===== Brouwerij, De Oude ===== * Naam van een huis, gelegen in Nieuwe Pekela aan de noordzijde van het Pekelder Hoofddiep. In 1831 bewoond door de heer med. doct. B.J.K. Muntinghe. ===== Brouwerijen ===== * Zo gunstig het in vroegere jaren te Nieuwe Pekela met het fabrijkwezen stond, zo treurig is het in 1854; het vorige jaar is de laatste bierbrouwerij gesloopt, waarvan er hier zes hebben bestaan, nu is men bezig met de sloop van de jeneverstokerij. ===== Bruggen ===== * Alle bruggen in de gemeente Pekela worden in 1990 voorzien van een naam. Bij de reconstructie in Nieuwe Pekela van het Pekelder Hoofddiep gebeurde dat al. In navolging daarvan zullen nu ook de bruggen in Oude Pekela van een officiële naam worden voorzien. In Oude Pekela zijn 20 bruggen, grote en kleine, en een aantal daarvan zullen het naambord krijgen met daarop de naam, die in de volksmond daaraan al werd toegekend. Hieronder de nieuwe namen, te beginnen bij de Blijhamsterbrug en vervolgens richting Nieuwe Pekela: 1. Blijhamsterbrug, 2. Bronsveendraai, 3. Freebrug, 4. Unionbrug, 5. Britanniaklap, 6. Van Weringsklap, 7. Wedderklap, 8. Lubbermansdraai, 9. Haansklap, 10. Ericabrug, 11. Hanekampsdraai, 12. Albionbrug, 13. Koenemansbrug, 14. Weemhofsdraai, 15. Verlaatjesdraai, 16. Bosrandbatte, 17. Torenbatte, 18. Brugstraatbatte, 19. Waterkantbatte, 20. Pekelbosbatte. ===== Brugwachters ===== * Oude Pekela heeft sinds 1 sept. 1966 een mobiele brugwachter, die per bromfiets van de ene naar de andere brug rijdt om de schepen vrije doorvaart te verschaffen. Uniek is de wijze waarop deze brugwachter ervan in kennis wordt gesteld dat er schepen in aantocht zijn. Dit gaat via de radiotoren van de PTT in Smilde. Deze wordt namelijk telefonisch gewaarschuwd wanneer er schepen in de richting Oude Pekela varen. 'Smilde' geeft dit dan radiografisch door naar Oude Pekela, waar de brugwachter dit kan opvangen op zijn semafoon, die hij op zijn brommer met zich meevoert. Oude Pekela, dat al meer dan 300 jaar brugwachters heeft, kan door dit systeem het aantal brugwachters terugbrengen van acht tot één. ===== Burgemeesterswijk ===== * komt in 1647 voor op de kaart van Egbert Haubois 1647/Harmen Clasen 1653. ===== Caltex ===== * Bij de driesprong van de Winschoterweg met de provinciale weg te Oude Pekela opent burgemeester Van Burg op 6 juni 1959 het modern ingerichte Caltex servicestation van de heer A. van Timmeren. ===== Catz & Zoon ===== * Vergunning van het college van Ged. Staten van 26 sept. 1873 waarbij aan de firma ‘Catz & Zoon’ bitterfabrikanten en likeurstokers te Nieuwe Pekela, vergunning wordt verleend tot het oprichten van een stookplaats onmiddellijk achter hun pakhuis op het perceel, kadastraal bekend gemeente Nieuwe Pekela, sectie A, nr. 1073. ===== Centrum ===== * Het centrum van Oude Pekela verandert in juni 1972 met het uur door de grote sloopwerkzaamheden die er worden verricht. Bij de Wedderklap zijn de panden van sigarenmagazijn W.H.J. Scholtens, alsmede de grote graansilo, de pakhuizen en het woonhuis van de firma P. Oppentocht, met de grond gelijk gemaakt. Het vrijkomende bouwterrein zal worden bestemd voor gemengde bebouwing, zoals winkels, woonhuizen of bankgebouwen. ===== Centrum, het ===== * In 1882 logement te Oude Pekela. ===== Ceres ===== * Bij Burg. & Weth. van de gemeente Oude Pekela is op 17 juli 1897 ingekomen een verzoek van Arend Eilderts Jager, hotelier [hotel Scherpbier], en J. Nienoord, boekhouder in Oude Pekela, om vergunning tot oprichting van een stoomkartonfabriek in deze gemeente. In die fabriek zullen worden geplaatst een stoommachine van 100 paardenkrachten, een dito van plm. 12 paardenkrachten, alsmede drie stoomketels, ieder met een verwarmingsoppervlakte van 90 m². De fabriek zal worden genoemd Ceres. ===== Champ Clark ===== * In Nieuwe Pekela wordt op 1 febr. 1982 een begin gemaakt met de sloop van de voormalige sigarenfabriek Champ Clark aan de Albatrosstraat. Op het terrein zullen woningen worden gebouwd.

Christelijk Democratisch Unie:

• Afdeling opgericht te Nieuwe Pekela in mei 1935. Eerste bestuursleden: Joh. Bick, voorzitter; W. de Jonge, secretaris en Jac Sligter, penningmeester.

Christelijk Historische Jongerengroep:

• Opgericht te Oude Pekela op 7 dec. 1927.

Christelijk Historische Unie:

• Opgericht te Nieuwe Pekela op 7 febr. 1927.

===== Clockstede, Bejaardencentrum De: ===== \\

* In Nieuwe Pekela vindt op 8 nov. 1954 de eerste steenlegging plaats voor het hoofdgebouw van het bejaardencentrum Clockstede. De plechtigheid wordt verricht door de hoofdingenieur, directeur van de Wederopbouw en de Volkshuisvesting, Ir. H. van Halewijn uit Groningen.
* In Nieuwe Pekela wordt op 3 mei 1956 het nieuwe bejaardencentrum Clockstede in gebruik genomen. Op 21 juni 1956 wordt het centrum geopend door de Commissaris van de Koningin in de provincie Groningen, de heer mr. W.A. Offerhaus. Het complex is een ontwerp van de architect J. Grunstra uit Bolsward.
* Wethouder wiki:Albert Schrik van de gemeente Nieuwe Pekela legt op 21 juni 1985 aan de Prunuslaan de eerste steen voor het nieuwe bejaarden/verzorgingstehuis De Clockstede.

===== Communisme ===== * Na Reiderland, Scheemda en Winschoten is het communisme ook in de gemeente Pekela weer opgestaan. Een aantal ex-CPN-leden is van plan een afdeling van de Nieuwe Communistische Partij Nederland (NCPN) in de Pekela's op te richten. Dat gebeurt op 10 nov. 1994 in het dorpshuis De Snikke te Oude Pekela, van oudsher een communistisch bolwerk. Er is al een voorlopig bestuur gevormd, bestaande uit Zwaan Tielman (voorzitter), Chris Steijvers (secretaris) en Derk Akkerman (penningmeester), allen uit Oude Pekela. ===== Compagnie, Nieuwe ===== * Naam van een groot waterschap te Oude Pekela. Opgericht in hotel Gemeentewapen te Oude Pekela op 27 maart 1952.

Concordia:

• Naam van de evangelisch-lutherse jongelingsvereniging te Oude en Nieuwe Pekela. Opgericht in 1896. Viert in 1936 zijn 40-jarig bestaan.

===== Consolatio ===== * Naam van het ziekenzangkoor van de Chr. Geref. Kerk te Nieuwe Pekela, welk koor in samenwerking met de Geref. Kerk te Oude Pekela alle langdurig zieken van Oude en Nieuwe Pekela bezoekt. Opgericht in juli 1945. ===== Costverloren ===== * komt in 1647 voor op de kaart van Egbert Haubois 1647/Harmen Clasen 1653. ===== Cruiswijk ===== * komt in 1647 voor op de kaart van Egbert Haubois 1647/Harmen Clasen 1653. ===== Culturele raad ===== - Onder voorzitterschap van burgemeester Stolk wordt in nov. 1953 op het gemeentehuis van Oude Pekela een culturele raad opgericht, die tot taak zal hebben moeilijkheden op te lossen, te trachten het culturele leven in de gemeente op een hoger peil te brengen en bij de ingezetenen hiervoor meer belangstelling te wekken. In het voorlopig bestuur namen zitting: mr. dr. A.A.H. Stolk, voorzitter; M.M. de Wit, algemeen secretaris; mej. J. de Groot, adviseuse; H. de Vries Hzn, M. de Maar en M. Hartman, leden. Opheven in dec. 1962 en opgevolgd door de Stichting Culturele Gemeenschap Oude Pekela. ===== Cultuur - en voedergewassen ===== * Oordeel in 1891 omtrent de oogst van de voornaamste cultuur-en voedergewassen, vruchten en ooft, welke in de gemeente Oude Pekela worden aangetroffen: Rogge goed; gerst zeer goed; haver goed; boekweit gering; bonen goed; erwten goed; aardappelen meer dan middelmatig; mangelwortels vrij goed; koolrapen zeer goed; wortels vrij goed; klaver goed; graslanden vrij goed; appelen minder dan middelmatig; peren vrij goed; kersen middelmatig; pruimen mislukt; aalbessen idem. ===== Dameskoor Oude Pekela, Neutraal ===== * Opgericht in Concordia te Oude Pekela in febr. 1964. ===== David ===== * Naam van een knapenvereniging van de evangelisch-lutherse gemeente te Nieuwe Pekela. Opgericht ca. 1897. ===== Dekkersoord ===== - ===== Dijkinga ===== * Het voormalige hotel Dijkinga aan de Feiko Clockstraat in Oude Pekela is op 4 april 1979 geheel door brand verwoest. ===== Dobber, De Roode ===== * Naam van een hengelclub uit Oude Pekela. Opgericht ca. 1929. Het bestuur is als volgt samengesteld: T. Bronsema, voorzitter; D. Franzen, secretaris; F. Freij, penningmeester en de heren L. Cornelissen en J. Baptist, leden. ===== Doorsneebrug ===== * Brug te Nieuwe Pekela. De officiële opening van deze nieuwe brug vindt plaats op 3 juni 1950. De brug is gebouwd door het aannemingsbedrijf Meijering en Benes te Stadskanaal en de constructiewerkplaats Zwalve te Oude Pekela.

Dorcas:

• Naam van een Geref. meisjesvereniging uit Nieuwe Pekela. Opgericht ca. 1885. Viert in 1935 haar 50-jarig jubileum.
• Naam van een vrouwenvereniging van de Ned. Herv. kapel te Oude Pekela. Opgericht 1927. Viert in dec. 1977 haar 50-jarig bestaan.

===== Dorstlessing ===== * De gemeenteraad van Nieuwe Pekela verleent in 1830 toestemming aan de onderwijzer van de hoofdschool aldaar om bij of achter de school een put met een pomp te houden ‘ten einde de schoolkinderen niet genoodzaakt zouden zijn, om onder de schooltijd ter dorstlessching het in den zomertijd ongezond water uit het hoofddiep te moeten drinken waarbij menigmalen de diepswallen beschadigd wierden en de kinderen zelve gevaar liepen om in het water te storten’. ===== Draagt Elkanders Lasten ===== * Naam van een ziekenhuisverplegingsfonds en autovervoer te Nieuwe Pekela. Opgericht ca. 1920. ===== DSTO ===== * Door Strijd Tot Overwinning. Muziekvereniging te Oude Pekela. Opgericht in 1919 door F. Buurmeijer, H. Redmeijer, M. Hartman en Chr. Redmeijer. ===== Duif, De Trouwe ===== * Naam van een postduivenvereniging te Oude Pekela. Opgericht op 23 aug. 1923 in de schippersbeurs van de heer Klok aldaar. Eerste bestuur: B.J. Scherphuis, voorzitter, E. Klok, secretaris en H. Holvast, commissaris. ===== Duit ===== * Naam van een hotel te Nieuwe Pekela. Op 9 juli 1926 tot de grond toe afgebrand. ===== Duivelsdobben ===== * ===== Eelinckswijk, Pieter ===== * komt in 1647 voor op de kaart van Egbert Haubois 1647/Harmen Clasen 1653. ===== Eendracht ===== * Naam van een ijsclub te Nieuwe Pekela, opgericht in café Orsel aldaar op 22 dec. 1910.

Eendracht, De:

• Naam van een coöp. dorsvereniging te Nieuwe Pekela, opgericht op 12 maart 1917.
• Naam van de afdeling Pekela van de Prov. Bond van Melkhandelaren. Opgericht in 1933.

===== Eénrichtingsverkeer ===== * Ter ontlasting van de Feiko Clockstraat te Oude Pekela, voorzover gelegen tussen de Schaepmanlaan en de L.J. Costerstraat, is met ingang van 1 juni 1965 éénrichtingverkeer ingesteld. (raadsbesluit 17 nov. 1964) ===== El Rondo ===== * De jeugdsoos El Rondo aan de Rondweg te Nieuwe Pekela wordt op 1 aug. 1997 door brand grotendeels verwoest. ===== Emanuel ===== * Naam van een chr. mandolineclub te Oude Pekela. Opgericht in dec. 1927. ===== Emergo ===== :

• Naam van een waterschap in de gemeenten Oude Pekela, Scheemda en Winschoten. Opgericht op 15 nov. 1904.
• Een 49 hectare groot recreatiegebied op ongeveer evengrote afstand van Oude Pekela, Scheemda en Winschoten. Het plan is ontworpen door Staatsbosbeheer. Van de 49 hectare bos en speel- en zonneweiden wordt negen hectare opgeslokt door een visvijver, die in het midden van het park ligt. Het gebied wordt op 23 nov. 1973 officieel geopend door gedeputeerde mr. J.J. Prins.

Emigratie:

• Hoewel de zucht tot landverhuizing in Nieuwe Pekela niet groot is, is evenwel dezer dagen [mei 1848] het huisgezin van Geert Albers, bestaande uit vier personen, vertrokken, om over Rotterdam naar Havre en van daar per gelegenheid naar New York over te steken, zijnde dit het eerste gezin, dat uit deze gemeente is vertrokken.
• In 1849 zijn te Groningen 24 landverhuizers doorgetrokken, om per scheepsgelegenheid naar Rotterdam te vertrekken en van daar naar Noord-Amerika te reizen. Meer dan 20 van hen zijn uit de gemeente Nieuwe Pekela afkomstig. Er bevinden zich wel gezeten landgebruikers, goede arbeiders en bekwame ambachtslieden onder. Als redenen van hun verhuizing worden bezwaren van godsdienstige aard opgegeven.

===== E.P.A.B.O. ===== * Inschrijving op 1 dec. 1931 bij de Kamer van Koophandel te Veendam als nieuwe inschrijving van de Eerste Pekelder Autobus Onderneming, gevestigd aan de Wartburgstraat 269 te Oude Pekela, eigenaar C. Veen. ===== Erica ===== * Op 1 april 1889 komt in Oude Pekela de nieuwe kartonpapierfabriek wiki:Erica, directeur de heer H.S. Schröder, in werking. Op 23 jan. 1971 wordt de fabriek voorgoed gesloten. ===== Euphonie ===== * Naam van de baptistenzangvereniging te Nieuwe Pekela, opgericht op 25 juni 1920. Viert in 1940 haar 20-jarig bestaan. ===== Excelsior ===== * Chr. muziekvereniging uit Nieuwe Pekela. Opgericht in 1918. Gestart wordt met negen man. In 1993 is de sterkte, inclusief het tamboer- en lyrakorps, een kleine 40 man. In maart 1955 wordt de vereniging uitgebreid met een drumband. ===== Fabrieksarbeidersbond ===== * Op initiatief van de alom bekende heer R. Stenhuis, werkzaam op de strokartonfabriek De Vrijheid te Veendam, werd in de zomer van 1907 de stoot gegeven om te Oude Pekela in georganiseerd verband op te treden en een afdeling een afdeling van een fabrieksarbeidersbond te stichten. De oprichters van de afdeling, destijds een onderdeel van de Ned. Fabrieksarbeiders Bond, waren de heren B. Tuin, K. Delger, T. Bos, P. Hofman, A. Klok en W. Kok, die algemeen leider was en in wiens woning de eerste vergadering werd belegd. De ledenvergaderingen, die in het geheim plaats vonden, werden meestal ‘s nachts gehouden. ===== Familietrouw ===== * Sinds 4 juni 1994 is voor het museumpand Kapiteinshuis te Nieuwe Pekela een authentieke veenkoloniale boot afgemeerd. Het gaat om de Familietrouw, een 100 jaar oude, zogeheten spitse praam die voornamelijk werd gebruikt voor het vervoer van turf. Het vaartuig, dat nog helemaal in oude stijl verkeert, is geschonken door de familie Ploeg uit Arnhem. De Familietrouw, die in 1894 werd gebouwd, maakte in 1952 zijn laatste turfreis. Daarna deed het dienst in de zand- en grindhandel. Van het type, met roef en zeilen, zijn nog maar vijf in Nederland over. ===== Feijen ===== * Naam van een hotel aan de Feicko Clockstraat te Oude Pekela. De geschiedenis van het hotel vangt aan in 1793. Nadat het hotel verschillende keren van eigenaar is gewisseld, wordt het 1881 gekocht door Henderikus Feijen. In 1882 krijgt de Vereeniging voor Landbouw en Nijverheid, opgericht in 1880, haar zetel in "Hotel Feijen". De woorden "Nijverheid" en "Landbouw" prijken vele tientallen jaren op de gevel van het hotel. Op 21 maart 1884 komt de eigenaar, Henderikus Feijen, door verdrinking om het leven. Zijn weduwe zet het hotel voort met haar nieuwe echtgenoot onder de naam van "Hotel Feijen". Nadat het hotel wederom in de 19e en 20ste eeuw vele malen van eigenaar is gewisseld, wordt het "Logement en Café Feijen" verkocht aan de kantoorbediende, de heer Reint Sasker. In 1987 verkoopt deze het hotel Feijen aan de nieuwe eigenaar/beheerder de heer Meindert Koning uit Oude Pekela. Door hem wordt er "Café Bar d'Oale Stee" in gevestigd. Hoewel het pand nog geen tien jaar eigendom is geweest van de familie Feijen, heeft het toch meer dan 100 jaar bekend gestaan onder de naam "Hotel Feijen". ===== Filmclub ===== * Op 23 nov. 1983 wordt in In Nieuwe Pekela een filmgroep opgericht. Na ruim 15 jaar te hebben bestaan, houdt zij op 1 jan. 1999 op te bestaan. Alle producties die door de club zijn vervaardigd, zijn geschonken aan het Veenkoloniaal Museum te Veendam. ===== Free ===== * In Oude Pekela zullen de namen Sparreboom en Free & Co. binnenkort verdwijnen uit het telefoonboek. De twee kartonnagefabrieken, die het beeld van Oude Pekela sinds mensenheugenis bepaalden, zijn vanaf 17 febr. 1994 samengebundeld in GSF Verpakkingen B.V. De nieuwe onderneming is de jongste loot aan de Oostgroningse kartonindustrie. De drie bedrijven,waaruit GSF is geboren (Gelria uit Barneveld, Sparreboom en Free uit Oude Pekela) waren elk afzonderlijk te klein om voort te bestaan. Door de krachten te bundelen zal het nieuwe bedrijf in Oude Pekela in staat zijn een voorname plaats te verwerven op de wereldmarkt. ===== Fühler ===== * Naam van een hotel op de hoek van de Jan Oldenburgerstraat-Doorsneeweg te Nieuwe Pekela. Op 7 april 1963 voor een groot gedeelte door brand verwoest. ===== Futurama ===== * 1981\1982: In Oude Pekela zal een groot 'educatief en recreatief' attractiepunt komen, dat in het teken van de toekomst staat. Ruimtevaart zal een belangrijk onderdeel worden van deze toekomstattractie. Voor het project is enige maanden geleden de stichting Futurama opgericht. In de zomer van 1983 kunnen de eerste toeristen het ruimtevaartcentrum Futurama in Oude Pekela bezoeken. De uitvoering van de plannen zal tussen de 50 en 60 miljoen gulden kosten. Futurama zal een beeld geven van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van de ruimtevaart, de afgeleide technologie en energievoorziening. Het park zal een oppervlakte beslaan van 50 hectare. Het bestuur van Futurama verwacht dat er per jaar 1.2 miljoen mensen het park zullen bezoeken. Bekende namen in dit geheel zijn die van de zakenman Reinder Zwolsman en ruimtevaartdeskundige Chriet Titulaer. Later zal blijken dat deze plannen luchtfietserij betreffen. De plannen zijn nimmer uitgevoerd. ===== Gasfabriek ===== * Kon. Besluit betreffende de goedkeuring van de statuten van de N.V. "Gasfabriek Pekela", gevestigd te Oude Pekela. Opgericht bij akte van 13 febr. 1908 en verleden voor notaris M. de Boer te Nieuwe Pekela. ===== Gaswijk ===== * In Oude Pekela is men in juli 1950 begonnen met het dempen van de Gaswijk tot even voorbij de gasfabriek. ===== Gedenkbank ===== * De familie van wijlen de heer wiki:Elso Free sr. biedt de gemeente Oude Pekela op 24 okt. 1958 een gedenkbank aan ter herinnering aan het vele werk, dat de heer Free heeft gedaan voor de gemeente en wel in het bijzonder voor de ontwikkeling van de strokartonindustrie. De bank, die door de gemeenteraad in dank wordt aanvaard, zal geplaatst worden nabij de bejaardenwoningen tegenover school 1 (Duiven) in het uitbreidingsplan Centrum. ===== Gedenksteen ===== * Op de Ned. Israëlitische begraafplaats te Oude Pekela wordt op 9 juli 1950 een gedenksteen onthuld ter nagedachtenis van de leden van de Ned. Israëlitische gemeente Pekela die tijdens de oorlogsjaren werden gedeporteerd en niet zijn teruggekeerd. ===== Gemeentebestuur ===== * Ingevolge besluit van de heer Prefect in het arrondissement Winschoten worden op 4 juli 1811 tot Maire, Adjunct en Municipale Raad in de gemeente Oude Pekela benoemd en aangesteld: wiki:Petrus Johannes Huisinga, Maire; wiki:Sophius Conraad Hinderik Piccardt, Adjunct-Maire; Pieter Uchtman, Adjunct; Pieter R. Brons, Pieter Geerts, Hendrik Klatter, Jan Oortwijn, wiki:Harmannus Molanus à Doedens, A. Smit, wiki:Albert de Jonge, wiki:Udo Freerks Zuiderveen, wiki:Derk Jan Houwink (2), Jacob Jacobus Mooij, Gerh. Koops, wiki:Hendrik Wester, wiki:Harm Jans Middel, Joannes Waarsema, Goedhart Borgesius, Pijbe Geerts, Nanno Kranenborg, wiki:Casparus de Hosson, wiki:Wijbrandus Kranenborg, Nanno J. Mulder, Municipale Raad. De beëdiging vindt plaats op 1 augustus 1811 in het gemeentelokaal. ===== Gemeentehuis ===== :

• J.P. Kelderman en vrouw uit Nieuwe Pekela, verkopen in het openbaar op 15 januari 1817: hun neringrijke herberg, zijnde het gemeentehuis, staande nabij de korenmolen; voorzien van een extra ruim voorhuis, jachtweide, opkamer en kelder; benevens achterkeuken, grote bakkerij en stalling voor negen paarden.
• Door de raad van de gemeente Oude Pekela wordt op 4 okt. 1881 het besluit genomen om de herenbehuizing, bewoond door de heer P.P. Kolk, aan te kopen en te doen inrichten tot een gemeentehuis. Het gebouw wordt, na de nodige aanpassingen, op 7 januari 1882 in gebruik gesteld.
• In Nieuwe Pekela wordt op 22 aug. 1940 het nieuwe gemeentehuis in gebruik genomen. In verband met de tijdsomstandigheden [WO II] wordt afgezien van een officiële ingebruikneming. Het bouwplan van het nieuwe pand is ontworpen door gemeenterchitect J. Tuinhof en uitgevoerd door aannemer Scholte uit Musselkanaal. Het nieuwe gebouw is gelegen direct naast het oude gemeentehuis, op een terrein, dat tevoren bezet was door de gemeentetoren en een oude school met woning. Om de toren in het dorpsbeeld te blijven behouden, wordt op het nieuwe raadhuis een slanke 26 m. hoge toren gebouwd, terwijl ook de oude afgebroken poort, welke toegang gaf tot het kerkgebouw van de Ned. herv. gemeente, opnieuw in grotere afmetingen naast de nieuwe toren werd geprojecteerd. Het raadhuis is geheel opgetrokken in gele steen. Boven de hoofdingang is het wapen van de gemeente aangebracht, uitgevoerd in zandsteen door beeldhouwer Valk uit Eelde.
• Het nieuwe gemeentehuis van Oude Pekela wordt op 15 okt. 1956 in gebruik genomen.

===== 'Gemeentewapen' ===== * Hotel te Oude Pekela. In na te melden logement wordt, op verzoek van S. Sterrenberg uit Oude Pekela, op 30 dec. 1889 in het openbaar verkocht: Het voor weinig jaren hecht, sterk gebouwd en zeer beklant logement Gemeentewapen, waarin een grote gelagkamer, met een ruime zaal, daarachter voor- en achterkamer, enz., schuur met stalling; voorts een overdekte kegelbaan, benevens de daarbij behorende tuingrond, liggende te Oude Pekela, aan de tramweg en naast de weg naar de r.k. kerk, groot 19 are. [Een bod van f 7.500,- werd niet gegund]. Op 6 dec. 1890 wordt de heer S. Sikkens uit Beerta eigenaar van het logement. Het hotel wordt op 14 jan. 1986 geheel door brand verwoest. Het pand stond toen al enkele jaren leeg. ===== Geraldo's, De ===== * Naam van een dansorkest uit Oude Pekela, opgericht in 1936. Vierde in nov. 1946 haar 10-jarig bestaan.

Geschenken:

• De gemeenteraad van Oude Pekela aanvaardt in 1851 een geschenk van de erven van Rente Harms Middel, bestaande uit een kopie van een kaart van Oude en Nieuwe Pekela, aanwijzende de stads- en eigen plaatsen, alsmede de loop van de oude A, naar het origineel van de heer E.J. Eltjens, gekopieerd door W. Ottenhof op 25 april 1799. De kaart zal in het gemeentelokaal worden bewaard.
• De heer L.H. de Wijk, wonende te Ansonia, Conn. USA, biedt de gemeente Oude Pekela in dec. 1956 twee schilderijen aan ter verfraaiing van het nieuwe gemeentehuis. Het eerste is een voorstelling van het eerste stoomschip, varende van Holland en waarvan kapitein was wijlen de heer Klaas Klasens. Het andere is een portret van deze kapitein. De gemeenteraad heeft deze schenking onder dankzegging aanvaard.

===== Gezelligheid ===== * Naam van een biljartclub te Oude Pekela. Opgericht in café Bieze (Westerling) aldaar. ===== Gockingawijk ===== * De in 1948 aangelegde brug over de Gockingawijk in de weg tussen Oude Pekela en Winschoten wordt op 17 nov. 1958 door middel van een lading springstof opgeblazen en verwijderd.

Grenzen:

• Bij besluit van Burgemeesters en Raad van Groningen van 19 april 1707 wordt Nieuwe Pekela een zelfstandig karspel. ‘De beide gegraven wijken bij Andries Jans behuizinge gesteld tot een scheiding der boven en beneden gemeentens in de Pekela, zullende ‘t huis van Andries Jans onder de beneeden Pekela behooren’.
• De grens tussen de Meedener en Pekelder venen wordt vastgesteld op 16 maart 1787.
• Tot grens van de r.k. gemeenten Oude en Nieuwe Pekela wordt in 1863 genomen de weg naar Onstwedde. Tot Nieuwe Pekela behoren 278 zielen en het gedeelte tussen de weg naar Onstwedde en de grens met Oude Pekela wordt bewoond door ca. 88 r.k. zielen.

Groene Kruis:

• In Oude Pekela wordt op 18 dec. 1901 in een op initiatief van dr. wiki:Roelof van Wering in hotel Feijen gehouden bijeenkomst, een afdeling van Het Groene Kruis opgericht.
• Het nieuwe Groene Kruisgebouw te Oude Pekela wordt op 27 okt. 1936 officieel geopend.
• Het wijkgebouw van het Groene Kruis in Nieuwe Pekela wordt op 29 aug. 1961 geopend door dokter R. Mantingh, geneeskundig inspecteur van de volksgezondheid.

===== GSF ===== * Commissaris van de Koningin H.J.L. Vonhoff opent op 6 okt. 1995 de nieuwe kartonnagefabriek GSF in Oude Pekela. De nieuwbouw kostte circa 15 miljoen gulden. Bij het bedrijf werken 235 mensen. De nieuwe fabriek is een uitvloeisel van de fusie tussen KNP en BT uit 1993. De naam GSF is een samenvoeging van de fabrieken Gelria (in Barneveld), Sparreboom en Free. GSF Verpakkingen heeft een omzet van 150 miljoen gulden en verwerkt jaarlijks 80.000 ton massiefkarton. ===== Haardkuilen ===== * Op een stuk landbouwgrond in het gebied Hoetmansmeer te Boven Pekela zijn in 1992 weer een aantal haardkuilen blootgelegd. Haardkuilen zijn voormalige vuurplaatsen van prehistorische bewoners, veelal jagers, die zo’n 7.000 jaar voor Christus leefden. Vanaf 1984 zijn in het gebied Hoetmansmeer ongeveer 350 haardkuilen gevonden.

Handelsvereniging:

• Nieuwe Pekela: Opgericht op 8 febr. 1902.

===== Hard board ===== * Naast het karton, dat op de strokartonfabriek Ceres te Oude Pekela wordt gemaakt, wordt in 1947 ook een nieuw product gefabriceerd, n.l. ‘hard board’, vervaardigd met kartonstof. Zo ziet men hier thans, dat bijna alle fabrieken met een bijproduct komen.

Harmonie:

• Naam van een café te Oude Pekela, op 6 maart 1901 door de eigenaar G. Dubben verkocht aan de oud-zeekapitein J.D. Kuiper aldaar.
• Naam van een biljartclub te Oude Pekela. Opgericht in febr. 1947. Eerste bestuur: J. Zweep, voorzitter; D. Alles, secretaris en H. Blok, penningmeester.

===== Haubois, Egbert ===== * Ingenieur en kaartmaker te Groningen. Maakte in 1647 een kaart van de Pekel-A en de Pelder venen. ===== Heeres, pand ===== * In jan. 1988 wordt door ir. A.J. van Baaijen, hoofdingenieur-directeur van de Provinciale Volkshuisvesting, de officiële oplevering verricht van het herbouwde pand Heeres aan de Hendrik Westerstraat te Oude Pekela. Het monumentale pand dateert van omstreeks 1800 en is heel lang door de familie Heeres bewoond. ===== Heinico ===== * Naam van een distributeur van mosterd te Nieuwe Pekela in de tweede helft van de 20ste eeuw. Was gevestigd in een ruimte achter de slijterij "De Gouden Roemer" van de fam. Nieboer aan de Ds. Sicco Tjadenstraat C38 aldaar.

Helling, De:

• Burgemeester Sake van der Ploeg van Oude Pekela slaat op 3 jan. 1975 de eerste paal voor het winkelcentrum De Helling. Op 15 okt. 1975 opent zijn echtgenote, mevr. K. van der Ploeg-van der Heide, het nieuwe winkelcentrum.
• In Oude Pekela vindt op 5 nov. 1992 de officiële opening plaats van de uitbreiding van het winkelcentrum De Helling door burgemeester Chris Arlman.

===== Helpt U Zelven ===== * Naam van een werkliedenvereniging uit Oude Pekela, ca. 1929. Het ledental van de vereniging bedroeg aan het einde van het boekjaar 1928-29 617. ===== Hemp-Flex ===== * Marcel Hendriks start in maart 1996 in de voormalige kartonfabriek aan de Hendrik Westerstraat in Oude Pekela het hennep verwerkend bedrijf Hemp-Flex. ===== Herfstmarkt ===== * Op de herfstmarkt te Oude Pekela, waren in 1847 550 runderen en bijna 100 paarden aanwezig, benevens een grote menigte varkens. De handel was er, bij hoge prijzen, vrij levendig, en de omzetten, die hier doorgaans door de verschillende soort van rundvee zeer bevorderd wordt, was ook nu van belang. De drukte en het vertier, die hier telkens bij vermeerdering gevonden worden, bewijzen, dat ook deze markt, die sedert 1833 driemaal 's jaars gehouden wordt, voor gevestigd mag gehouden worden. ===== Heuvlo ===== * Chemische fabriek te Nieuwe Pekela. Op 17 juli 1919 door brand verwoest. ===== Hoetmansmeer ===== * Hoetmansmeer is een gehucht in de gemeente Pekela, gelegen in de Nederlandse provincie Groningen. Op de plek van het huidige Hoetmansmeer lag tot de ontginning van het veengebied aan het begin van de 18e eeuw een veenmeer of meerstal dat deze naam droeg en in het Bourtangermoeras lag. Het was een bron van het riviertje de Pekel Aa. Het huidige bosgebied Hoetmansmeer bestaat uit twee bosgedeelten aan weerszijden van een bocht in het A.G. Wildervanckkanaal. Het ene gedeelte ligt in de gemeente Pekela, het andere in de gemeente Veendam ===== Hondenkarren ===== * De heer directeur van het postkantoor te Nieuwe Pekela heeft op 22 mei 1890 een aanschrijving van de Minister ontvangen, behelzende het bericht, dat het de postboden voortaan verboden is gebruik te maken van hondenkarren op de rails van de stoomtramwegmaatschappij. De weg, die dus anders door de boden van Stadskanaal op Winschoten en van Nieuwe Pekela op Winschoten kon worden afgereden, zal vanaf heden te voet moeten worden afgelegd. ===== Hoop, Inmakerij De ===== * Naam van een coöperatieve vereniging te Nieuwe Pekela, opgericht bij akte verleden voor notaris J.W. Bolt aldaar, op 22 juni 1917. Op 9 aug. 1918 wordt besloten tot de bouw van een coöperatieve conservenfabriek. Op 12 okt. 1920 wordt alweer besloten tot liquidatie van de vereniging over te gaan. ===== Houtzaagmolen ===== * In Oude Pekela wordt in 1855 een nieuwe houtzaagmolen opgericht. De heren J.J. Koerts en P.P. Kolk & Co., sedert lang als zo vele anderen de behoefte aan een dusdanige tweede fabriek inziende, zijn hiervan de ondernemers. Alle ingezetenen juichen deze zaak toe en wensen algemeen genoemde heren gunstige resultaten toe; en hiervan valt bijna niet te twijfelen, als men bedenkt, dat de scheepsbouw in deze plaats elke jaar meer en meer toeneemt, waardoor de scheepsbouwmeesters, uit hoofde van te beperkte huize, niet altijd spoedig genoeg konden geholpen worden, en gebrek aan gezaagd hout hun lieden vele malen vertraging in de volbouwing hunner schepen deed ondervinden. Wat de standplaats van deze fabriek aangaat, zij is ook niet kwalijk gekozen, en zal welhaast de molen met zijn nevengebouwen onze gemeente tot groot sierraad verstrekken.

• ===== Hulp in Nood ===== * Naam van een begrafenisvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht op 19 jan. 1919.

===== Huurcerter ===== * Bij vonnis van de rechtbank te Winschoten van 31 jan. 1906 wordt beslist dat het zogenaamde recht van huurcerter (van de stadsmeier in de Groninger veenkoloniën) geen zakelijk, doch een persoonlijk recht is.

Huwelijk:

• Op 15 oktober 1603 treden te Leeuwarden in het huwelijk: ‘Alle Feykes Fockeszone, van Besterswage, end Talke Pieters Klocksdr. dochter ut deeser stede geboertich, een dochter van Pyter Clock, byersteker alhier’.
• Voor het eerst sinds 30 jaar wordt in 1930 in de Ned. herv. kerk te Oude Pekela weer een huwelijk kerkelijk ingezegend.
• Op 14 dec. 1990 wordt in het voormalig raadhuis te Nieuwe Pekela voor de laatste maal een huwelijk voltrokken. Het betreft het huwelijk van de Pekelder echtelieden Jaap Meijer en Gineke Klok.

===== Ieders recht ===== * Naam van een in 1919 opgerichte anti-revolutionaire kiesvereniging te Oude Pekela. Tot kandidaten voor de gemeenteraad worden gesteld de heren H. Jansingh sr. en J. Buzeman. ===== IJssalon ===== * De ijssalon annex cafétaria van Imko en Tebiena Gerringa aan de Feiko Clockstraat te Oude Pekela wordt in jan. 1987, na bijna 40 jaar wegens gebrek aan opvolging gesloten. Gerringa’s ijs, in chocolade gedoopt, was een begrip in Oude Pekela en wijde omgeving.

IJsvereniging:

• Opgericht te Oude Pekela 25 sept 1919.
• De ijsvereniging van Nieuwe Pekela overweegt zichzelf in 2006 op te heffen. De club heeft het financieel erg moeilijk, omdat het al jaren niet meer gevroren heeft. Inkomsten blijven uit, maar het onderhoud van de ijsbaan blijft. De gemeente Pekela biedt uiteindelijk de helpende hand door het onderhoud van de baan te bekostigen. Het bestuur ziet daarom af van de opheffing van de vereniging.

===== Industrie ===== * Het aantal industrieën in resp. Oude en Nieuwe Pekela (met tussen haakjes het aantal werknemers) bedraagtin 1866: oliemolens 1 (3) en 0, houtzaagmolens 2 (7) en 0, korenmolens 0 en 2 (2), koren- en pelmolens 3 (6) en 1 (1), mosterdmolens 0 en 2 (0), boekweit- en mosterdmolens 3 (5) en 0, grutterijen 0 en 2 (0), zeepziederijen 1 (3) en 0, steen- en pannenbakkerijen 2 (16) en 0, kalkbranderijen 3 (4) en 4 (12), leerlooierijen 2 (5) en 3 (0), touwslagerijen 2 (10) en 0, wolkammerijen 5 (5) en 2, blauwververijen 3 (4) en 1, grofsmederijen 6 (15) en 9 (7), meubelfabrieken 2 (4) en 1 (2), tabaksfabrieken 3 (4) en 1, cichoreibranderijen 1 (6) en 0 en goud- en zilversmederijen 8 (8) en 5(1). ===== Inwoners ===== * Oude Pekela heeft op 30 dec. 1963 8.000 inwoners. Dit aantal werd bereikt door de geboorte van Pietje Hendrika, dochter van Thijmen Rintje Bijkersma en Jantje Hofman. ===== Jagt, De ===== * In 1885 naam van een logement te Oude Pekela, toebehorende aan de heer E. de Boer. In datzelfde jaar verkocht aan de gewezen scheepsgezagvoerder aldaar, de heer E.W. Pott. ===== Jeneverfles ===== * Door een jeneverfles met daarin een oorkonde te begraven op het terrein van de voormalige Unionfabriek heeft gedeputeerde Roel Vos op 27 april 1989 Oude Pekela op symbolische wijze afscheid laten nemen van een stukje geschiedenis. De sanering van de kartonindustrie en het opruimen van de overbodig geworden fabrieksgebouwen werd daarmee voltooid. ===== Jenevertram ===== * Laatste stoomtram op zondagavond van Winschoten naar Stadskanaal. Op zijn rit door de Pekela's stopte de tram bij ieder café om te controleren of er nog passagiers waren. ===== Jeugd en Vriendschap ===== * Naam van een Israëlitische jeugdclub te Oude Pekela. ===== Joden ===== * Op 5 april 1683 vestigen zich de eerste joden in de Pekela. ===== Jozef, St. ===== * Naam van een afdeling van de r.k. werkliedenvereniging uit Nieuwe Pekela ten behoeve van arbeiders in de landbouw-, tuinbouw-, zuivel- en fabrieksbedrijven. Opgericht in 1919. ===== Julianakapel ===== - ===== Kabel-tv ===== * In maart 1990 wordt in de gemeente Pekela gestart met de aanleg van kabel-tv. ===== Kaboutertje, Het rode ===== * Naam van de eerste kleuterspeeltuin aan de Meidoornlaan [de huidige Abraham Kuijperlaan] te Oude Pekela. Geopend op 17 april 1951. Kleuterjuf is mej. Marianne Hinders. ===== Kadaverbak ===== * De laatste kadaverbak in de gemeente Pekela wordt in 1995 opgeruimd. Het gaat hierbij om het exemplaar aan de Doorsneeweg. ===== Kalkhoven ===== * In de 19e eeuw de naam van een aanzienlijk huis, staande aan het Nieuwe Diep in het benedendeel van Oude Pekela aan de zuidzijde (!) van het Pekelder Hoofddiep. Het "huis" bestaat uit twee behangene beneden- en twee bovenkamers, keuken, karnhuis, kelders, binnenplaats met stookhuis etc.; grote schuur, met stalling tot 12 koeien en 4 paarden, wagenhuis etc.; met de daarbij behorende tuinen, appelhof, bouw- en weidelanden, groot plus minus 15 bunders. ===== Kamers, De ===== * Rudolph Dijkema in de Beneden Pekela verklaart in 1756 dat hij heeft aangekocht de zogenaamde dallen of pottenkamp, gelegen aan de zuidzijde van de eigen hemen in Pekela 'De Kamers' genaamd. ===== Kanonskogel ===== * Bij de verbouwing van het winkelpand van de bloemist H. Mulder te Oude Pekela wordt op 11 dec. 1948 op een diepte van 35 cm in het vaste veen een zware kanonskogel gevonden, vermoedelijk uit de Middeleeuwen.

Kapiteinshuis:

• Op 17 mei 1990 wordt het kapiteinshuis aan de Ds. Sicco Tjadenstraat C98 te Nieuwe Pekela officieel geopend door burgemeester Chris Arlman. In de twee achterkamers van het kapiteinshuis zijn voorwerpen, geschriften, portretten en schilderijen te zien die betrekking hebben op de Pekelder geschiedenis en zeevaart in de 18e en 19e eeuw. Het Kapiteinshuis is te bereiken op www.kapiteinshuis.nl.
• De Stichting Westers (Kapiteinshuis) is in 1995 door het Pekelder gemeentebestuur een bedrag van ƒ 3.525,-- toegezegd. Daarmee kan ze het grafmonument van de vorige eeuw overleden Mello Willems Pott van de begraafplaats van Meeden overbrengen naar het Kapiteinshuis in Nieuwe Pekela.

===== Kartonnagefabriek ===== * Door de heren Gebr. Sparreboom te Nieuwe Pekela wordt een kartonnagefabriek gebouwd. ===== Kartonindustrie ===== * De drie karton producerende bedrijven in Oude Pekela (KNP De Kroon, Triton Karton Pekela en Kappa Britannia) gaan in 1994 samen tot één nieuwe onderneming onder de naam Attica. Het nieuwe bedrijf zal ongeveer 230 werknemers tellen. De drie bedrijven waren al werkmaatschappijen onder de Koninklijke KNP BT. Attica gaat zich geheel toeleggen op de productie van specialiteitenkarton, dat wordt toegepast bij onder meer spel- en puzzeldozen en luxe geschenkverpakkingen. Belangrijke afzetmarkten zijn de Benelux, Duitsland, Frankrijk en Engeland. ===== Katholieke Arbeiders Bond ===== * Afdeling Oude en Nieuwe Pekela; opgericht in 1893. Bestaat in 1953 60 jaar. ===== Katholieke Arbeiders Jeugd ===== * Afdeling Oude Pekela; opgericht in juni 1959. Eerste bestuur: de heren W.H. Winter, voorzitter; H. Beikes, secretaris; H. Frericks, penningmeester en C. Bügel, lid. ===== Katholieke Jongeren Centrale ===== * Opgericht te Oude Pekela, een jongensafdeling, op 22 jan. 1934. Leiders zijn de heren J. Savenije jr., A. Klasen en B. Abeling jr. ===== Kerk Oude Pekela ===== * De kerkenraad van Pekela verzoekt op 14 april 1681 namens de inwoners aldaar om subsidie voor de bouw van een nieuwe kerk. Zij verzoekt tevens een collecte te mogen houden bij alle andere kerken. Aangezien de inwoners van Pekela ‘een redelijcke liberale opstellinge’ hadden getoond in haar bijdrage tot de bouw van een nieuwe kerk in haar karspel, gaan Burgemeesters en Raad [van Groningen] accoord met het verzoek een collecte te houden langs alle kerken in het Oldambt ‘tot meerder voorsettinge van haer voorgenomen anbouw’. ===== Kerkhof ===== * Niet ver van de [toenmalige] r.k. kerk in Oude Pekela verheft zich een kruis, waaraan het beeld van Jezus voor het eerst in de omstreken prijkt. Het is in 1850 opgericht op een vierkante, doch kleine verhevenheid in het juiste midden van de aldaar nieuw aangekochte en gemaakte begraafplaats, ten behoeve en voor het afzonderlijk gebruik van de leden van die gemeente. Tot eerste doodgraver op dit nieuw aangelegde r.k. kerkhof is aangesteld: Bernardus Joannes Timmer, arbeider, wonende op de Hanekampswijk te Oude Pekela. ===== Kienholt 't ===== * De scholengemeenschap ‘t Kienholt, met vestigingen in Stadskanaal en Nieuwe Pekela en de Technische School Musselkanaal heeft sinds kort een nieuwe naam. De in 1990 gefuseerde onderwijsinstituten gaan voortaan verder onder de naam Scholengemeenschap Semsmarken. De nieuwe naam is afgeleid van de ontwerper van de Semslinie, de in 1572 in Franeker geboren en later bekend geworden landmeter Jan Sems. ===== Kiepe, De ===== * In Nieuwe Pekela opent gedeputeerde A. Post op 30 april 1973 het aan de Meidoornlaan gebouwde dorpshuis De Kiepe. ===== Kiepkerel ===== * In vroegere eeuwen trokken er vanuit het westelijk gedeelte van Duitsland veel werkzoekenden en handelaars over de grens richting Nederland. Veel van deze tijdelijke bezoekers zijn toen in Nederland gebleven. Het maaien van het vele grasland als seizoenarbeid, het verkopen van allerlei waren vanuit de 'kiep' (de mand op de rug) en het aan de man brengen van het gefabriceerde linnen waren activiteiten waarmee onze noabers probeerden hun brood te verdienen. ===== Kiesvereeniging, Chr. Nationale Arbeiders ===== * Kiesvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht in 1919. ===== Kijveenswijk ===== * komt in 1647 voor op de kaart van Egbert Haubois 1647 / Harmen Clasen 1653. ===== Kinderkoor ===== * Chr. kinderkoor te Oude Pekela. Opgericht in febr. 1935. Leiding: de heer R.J. Prummel uit Veendam en mej. Saar Heersink uit Oude Pekela. ===== Kinderzorg ===== * Naam van een vereniging te Oude Pekela. Op 9 aug. 1923 bij Kon. Besluit goedgekeurd. ===== Klaibolle ===== * Met ingang van 10 mei 1973 missen de (Oude) Pekelders een vertrouwd beeld. Voor altijd. De kleipramen, of zoals de Pekelders het noemden, 'de klaibollen', zijn uit het beeld van alledag verdwenen. Op z'n minst vier keer per dag voeren de stoere kleischipper Jurrie Dijkema in zijn motorboot en daarachter de pramen, waarover de beide ‘bijschippers’ H. Korte en F. de Haan het bevel voerden, door het Pekelderdiep richting Oudeschans, waar de vette kleivelden liggen en terug naar de steenfabriek van Strating te Oude Pekela. ===== Klaverdrie ===== * De zuivelfabriek Klaverdrie te Nieuwe Pekela wordt eind juli 1896 in werking gesteld. ===== Klepstoter ===== * Naam van een motorclub, omvattende de gemeenten Oude en Nieuwe Pekela. Opgericht in sept. 1947 in hotel Feijen (Sasker) te Oude Pekela. Het voorlopig bestuur wordt gevormd door de heren: R. Korte, B. Por, L. Blouw, J. Smit en K. Broesder.

Klinkerweg Oude Pekela:

• Burg. & Weth. van Oude Pekela besteden in 1862 aan: het leggen van een klinkerbestrating door de gemeente, met een lengte van 4.242 ellen.
• De gemeenteraad van Oude Pekela besluit op 27 maart 1868 tot aanleg van een klinker- of straatweg vanaf de bestaande weg ten oosten in de gemeente tot aan het huis van B.J. Kuiper, genaamd Het Haantje op Winschoter-Zuiderveen, ter lengte van ong. 1.126 ellen voor een bedrag van ƒ 7.992,-.

Klinkerweg Nieuwe Pekela:

• De weg aan de landzijde vanaf Alteveer tot de Torenwijk te Nieuwe Pekela is in sept. 1947 voorzien van een klinkerbestrating.
• Op 10 maart 1863 wordt door Burg. & Weth. van Nieuwe Pekela aanbesteed:

   - het leggen van een klinkerbestrating door de gemeente, tot de zogenaamde Tilbat, ter lengte van 6.500 Ellen;
   - het aanleggen van een kunst- of grindweg, van af de Tilbat tot aan de scheiding met de gemeente Wildervank, met een lengte van 1.150 Ellen. \\ Door Burg. & Weth. wordt op 12 okt. 1863 de eerste steen gelegd in deze geprojecteerde weg.

===== Klokkenluider ===== * Burgemeester en Raad van Groningen bepalen op 24 okt. 1804, na gehoord te hebben de volmacht van Oude Pekela, Harmannus Molanus à Doedens, om van nu voortaan te zorgen, dat er door het kerspel Oude Pekela en op diens kosten een vast persoon wordt aangesteld als klokkenluider, zowel voor het beluiden van de overledenen, als voor het dagelijks luiden, 's morgens te 9, 's middags te 1 en 's avonds om 5 uur.’ ===== Klooster ===== * De burgemeester van Oude Pekela krijgt volmacht van de gemeenteraad om enige armenhuizen in de gemeente aan te kopen, behorende tot het zogenaamde 'klooster' aan de Hanekamp. ===== Koekjesfabriek ===== * Koekjesfabriek van de heer J. Hulzebos te Oude Pekela. Geopend op 8 jan. 1947. ===== Koers, Nieuwe ===== * Naam van de afdeling Oude Pekela van de Democratische Socialistische Jongelingen Vereniging. Opgericht in 1946. ===== Kolk ===== * Het hotel Kolk te Nieuwe Pekela is op 8 juli 1885 geheel door brand verwoest. ===== Konijnenfokvereniging ===== * Opgericht in café Fruitema te Oude Pekela in april 1940. ===== Koopcontract tussen Clock en de Stad Groningen ===== * Op 22 okt. 1635 vindt het koopcontract tussen de stad Groningen en Feicke Alles Clocq, van venen in Pekela, aan Clock toebehorende, plaats. ===== Koopvaardijvloot ===== * De Pekelder (Oude en Nieuwe) koopvaardijvloot bestaat in 1863 uit 30 schoeners c.q. schoenerbrikken, 119 galjoten, koffen en hoekers en 14 smakken, tjalken enz. Het aantal kapiteins, tevens reder, bedraagt 79. ===== Korenmolen ===== * Door Ged. Staten van de prov. Groningen wordt op 30 jan. 1856 toestemming verleend aan de korenmolenaar Freerk Harms Koster uit Nieuwe Pekela om een korenmolen op te richten op het perceel kadastraal bekend gemeente Nieuwe Pekela sectie G no. 143. ===== Kraaijboswijk ===== * Wijk in Oude Pekela. Genoemd in 1869.

Kroon, De:

• De oprichting van de strokartonfabriek De Kroon te Oude Pekela is op 2 april 1901 een feit. Vandaag passeert de oprichtingsakte van de N.V. Strocartonfabriek ‘De Kroon’, waarvan oprichters zijn de heren H.G. Strating, H.B. Drenth, J.J. Koerts, Ph. Polak en Edzes, terwijl tot directeuren zijn benoemd de heren B.F. Drenth en J. Kloppenburg.
• Op 9 sept. 1901 wordt de fabriek in werking gesteld.
• Bij de kartonfabriek De Kroon te Oude Pekela vindt in 1994 een herstructurering plaats naar aanleiding van de fusie van de nationale giganten KNP en Bürmann-Tetterode. Zo is onlangs een groot gedeelte van de oude fabriek, waar de kartonmachines stonden, gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Ook het gebouw, waar vroeger de stro werd gekookt, gaat tegen de vlakte.

===== Kroonluchter ===== * De sinds 1933 verdwenen kroonluchter uit de Ned. herv. kerk te Oude Pekela, in 1814 door Harm Middel geschonken ter nagedachtenis aan zijn zoon Wessel die in dat jaar was gesneuveld tegen de Franse bezetter, is in 1995 weer terug in Oude Pekela nadat deze in de opslagplaats van een Dordrechts museum was 'ontdekt'. ===== Kruis, Het Rode ===== * Afdeling omvattende de gemeenten Oude en Nieuwe Pekela. Opgericht in café Westerling te Oude Pekela in mei 1951. Voorlopig bestuur: J.S. Grabé, voorzitter; J.H. Gelms, secretaris; B. Jager, penningmeester; J. Swart, G.S. Gruppelaar, G. Westers en H. van der Veen, leden. ===== Kruiselwerk ===== * Gehucht in de gemeente Pekela tussen Nieuwe Pekela en Alteveer. ===== Kruispunt ===== * Het vernieuwde kruispunt van de provinciale weg Nieuwe Pekela-Winschoten en de Raadhuislaan in Oude Pekela wordt op 19 sept. 1986 officieel in gebruik genomen. Het kruispunt is nu voorzienvan verkeerslichten. ===== Kweekschool ===== * Door het bestuur van het departement Oude Pekela van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen wordt op 6 sept. 1876 de eerste stoot gegeven tot oprichting van een kweekschool voor onderwijzeressen aan het Martinikerkhof te Groningen. ===== Laken, Het Groene ===== * Naam van een biljartclub te Oude Pekela. Opgericht in sept. 1947 in café Holvast te Oude Pekela. Bestuursleden: H. Koning, voorzitter, S.A. Spieard, secretaris en P. Holvast, penningmeester. ===== Landarbeiders ===== * Op de druk bezochte vergadering van de landarbeiders, afd. Pekela op 14 maart 1916, wordt de volgende regeling vastgesteld voor het poten: \\

• 2 poters achter een ploeg ƒ 1,10;
• 3 poters achter twee ploegen ƒ 1,35;
• 1 poter met één paard met ploeg ƒ 1,50;
• schoffelen voor vrouwen ƒ 1,10;
• losse werkers (mannen) ƒ 0,20 per uur.
• werktijd van 's morgens 6 tot 's avonds 6 uur met 1½ uur schafttijd per dag.

===== Landbouwvereeniging, Oude ===== * Naam van een coöperatieve vereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht ca. 1879. ===== Larperie, De ===== * Komt voor in Oude Pekela in het kaartboek van Tideman van 1702, als ‘eigen land’ op lot nr. 1 aan de zuidzijde, beneden de veendijk. ===== Leerlingen ===== * In de gemeente Oude Pekela bevinden zich in 1901 ongeveer 1.100 leerlingen aan de scholen. ===== Legaat ===== * De gemeenteraad van Oude Pekela accepteert op 28 dec. 1877 een legaat van ƒ 1.000,- van de op 27 aug. 1877 te Oude Pekela overleden Mello Willems Pott, onder bepaling ‘dat die som eerst twintig of vijfentwintig jaar rente op rente wordt uitgezet, om een fonds te formeeren, waarvan de opkomsten strekken tot het verschaffen van de gelegenheid tot doelmatig onderwijs in de gemeente in de teeken- schilder- bouw- en beeldhouwkunst’. ===== Leger des Heils ===== * 24 januari 1990: Trompetten zullen niet meer schallen en de tamboerijnen zullen niet meer klinken in het gebouw van het Leger des Heils aan de Scheepshellingstraat te Oude Pekela. Het Leger verliest zijn zelfstandigheid en wordt samengevoegd met het korps van Winschoten. Daarmee komt een einde aan het zelfstandig bestaan van een religieuze groepering, die in de Pekelder samenleving altijd op respect en populariteit kon bogen. Vanaf 1906 was het Leger in Oude Pekela actief. Het korps kende gedurende de jaren 60 het grootste ledental. Ruim 70 personen maakten toen deel uit van het leger. ===== Legowoud Oeleséferes ===== * Naam van de Damesvereniging van de Israëlische gemeenschap in Oude Pekela. Opgericht in de herfst van 1917. De doelstelling van de vereniging was het aanschaffen van sieraden voor hun synagoge. ===== Leven, Jong ===== * Naam van een kinder- en meisjeskoor te Oude Pekela ca. 1926. ===== Lido-theater ===== * Aan de H. Westerstraat te Oude Pekela vindt op 14 dec. 1955 de opening plaats van het nieuwe Lido-theater van de fa. Holleman. Het gebouw, een ontwerp van de architect J. Groof uit Stadskanaal, biedt plaats aan 400 bezoekers. De eerste film die in de nieuwe bioscoop wordt vertoond is ‘The long Gray-line’. Nadat het theater in 1970 is verkocht aan de heer H.J. de Roos uit Hoogezand, krijgt het een andere bestemming. Lido gaat voortaan Lidoship heten en zal vanaf dit jaar een dancing, bar en disco bevatten. Door het teruglopen van de belangstelling, mede te wijten aan de opkomst van de televisie, was het theater de laatste jaren van haar bestaan niet lonend meer. In december 1971 heeft het theater zijn poorten nog eens geopend. De nieuwe pachter van het gebouw was de bekende bar-dancinghouder Kip uit Oude Pekela, die het gebouw als petit restaurant c.q. dancing //De Wieke// nieuw leven wilde gaan inblazen. Ook dit had geen succes en het gebouw kwam vervolgens opnieuw leeg te staan. Op 28 april 1976 werd het geheel door brand verwoest en kwam er een triest einde aan de geschiedenis van het LIDO-theater. ===== Liquidatie ===== * De in de gemeente Oude Pekela bestaande verenigingen van de r.k. staatspartij, de vrijzinnig-democratische bond, de chr. democratische unie en de staatkundig gereformeerde partij worden in okt. 1941 geliquideerd. ===== Loopbrug ===== * Verbond, ter hoogte van het LIDO-theater te Oude Pekela, de oevers van het Pekelerdiep. Afgebroken in juni 1959. ===== Luchtbode, De ===== * Naam van een postduivenvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht op 21 mei 1934. ===== Luchtkap ===== * Door de directeuren van de strokartonfabrieken Ceres en Britannia te Oude Pekela, in samenwerking met de heer Jan Kruijer, architect te Nieuwe Pekela, is het na veel zoeken in 1932 mogen gelukken een vinding te doen op het gebied van een soort luchtkap boven papierbanen van strokartonfabrieken, gebaseerd op natuurlijke trek van afvoer van damp en dat eventuele neerslag (druppelvorming) geen plaats heeft. De directeur van de strokartonfabriek Ceres heeft de heer Kruijer de gelegenheid gegeven om onder diens leiding een nieuwe luchtkap in praktijk te brengen volgens het nieuwe systeem. Nu de zaak voltooid is en alles onderzocht is, blijkt dat alles aan de te stellen eisen voldoet, zeer ten genoegen van de directeur van de fabriek en van de heer Kruijer, onder wiens leiding de zaak werd uitgevoerd. Een afzonderlijke luchtkap volgens hetzelfde systeem is aangebracht bij de kartonfabriek Britannia te Oude Pekela. Voorwaar een prachtige, technische verbetering voor de papierbanen van de strokartonfabrieken. ===== Luidklokken ===== * De Duitse weermacht rooft op 8 maart 1943 de luidklok uit de toren van het gemeentehuis te Nieuwe Pekela. Ook de bronzen luidklok in een torentje bij de algemene begraafplaats aldaar wordt door hen meegenomen. ===== Luif, Blaauwe ===== * Huis gelegen te Nieuwe Pekela aan de noordkant van het Pekelder Hoofddiep op lot nr. 5. In 1836 in huur bewoond door W.J. Nieboer. ===== Maarten Luther ===== * Naam van een kerkkoor in Oude Pekela, opgericht in het najaar van 1920 op verzoek van de vereniging Vrij en Vroom met het doel de godsdienstoefeningen op te luisteren en de kerkgang te bevorderen. Het eerste bestuur werd gevormd door mej. Hensema, mej. A. Kregel en de heer W. Bruins. Tot directeur werd aangesteld de heer J. Langeraap, hoofd van een school aldaar. Later werd de naam van het koor gewijzigd in Nieuw Leven. ===== “Mallemolen” ===== is een buurtschap in de gemeente Pekela, gelegen tussen Oude Pekela en de Westerleese venen, ongeveer ter hoogte van de Ontsluitingsweg nabij de Raadhuisweg. ===== Manufacturiersvereniging Oude en Nieuwe Pekela ===== * Opgericht in mei 1941. Eerste bestuursleden: H. Tunteler, voorzitter; J.J. Savenije, secretaris; J.E. Rietsema, penningmeester; P. Buzeman en W. de Jonge, leden. ===== Maria en Martha ===== * Naam van een meisjesvereniging te Oude Pekela. Opgericht ca. 1902. Herdenkt in 1948 haar 45-jarig bestaan. ===== Markt ===== * Wekelijkse markt te Oude Pekela, gehouden op het plein voor het gemeentehuis en op het nog vrije terrein aan de Raadhuislaan aldaar. Officieel geopend op 3 april 1958. ===== Mastbroeck, De ===== * Venen gelegen te Pekela. Genoemd in 1667. ===== Medaille ===== * Kapitein R.N. Pijbes uit Nieuwe Pekela, voerende het galjootschip //Jantina Alida//, ontvangt in 1863 een gouden medaille van de president van de Verenigde Staten wegens het aan boord nemen en in veiligheid brengen van de bemanning van het verongelukte Amerikaanse vaartuig St. Ubans. ===== Medisch personeel ===== * Lijst van geneeskundigen, tandmeesters, apothekers, drogisten en vroedvrouwen die op 31 dec. 1940 in de gemeente Oude Pekela zijn gevestigd. \\

• Jan Johan Boswijk, arts
• wiki:Johannes Stephanus Grabé, arts
• wiki:Marinus Koert, arts
• wiki:Christiaan Marinus Muijzert, apotheker
• wiki:Marten Kornelis van Dijken, tandarts
• wiki:Hinderika Roelfina Heijes, vroedvrouw

===== Middelburg ===== * Naam van het logement in Oude Pekela bij het 1e verlaat dat begin 19e eeuw tevens als gemeentehuis werd gebruikt. Eigenaar was toen de stadsveenmeester Harm Jans Middel. Het huis was voorzien van een ruime stalling voor paarden en lag aan de Heerenweg [de huidige Feiko Clockstraat] te Oude Pekela bij het benedenste verlaat. Harm Jans Middel overleed op 30 april 1820 aan een beroerte. Nadien kwam het logement in handen van zijn zoon, de deurwaarder Rente Harms Middel. Het kreeg in 1832 de kadastrale aanduiding: gemeente Oude Pekela, sectie A nr. 235. Vóór die tijd was het gemerkt met huisnummer 749. ===== Militair oefenterrein ===== * Een adviesbureau uit Nijmegen, dat in opdracht van het Ministerie van Defensie onderzoek heeft verricht naar de mogelijkheden van de aanleg van militaire oefenterreinen in Oost-Groningen, heeft in 1997 twee gebieden in de gemeente Pekela aangewezen als meest geschikt. Het gaat daarbij om een gebied in de Wildervankster Dallen (omgeving Hoetmansmeer te Boven Pekela) en een gebied tussen Alteveer en Nieuwe Pekela, de omgeving van de Zuideraanleg. Beide locaties zijn gekozen omdat hier tevens het best een landingsplaats voor de zware transporthelikopters kan worden aangelegd. ===== Militair tehuis ===== * In Nieuwe Pekela wordt op 5 mei 1939 een christelijk militair tehuis geopend. ===== Mobilisatie ===== * De militaire groep die in het kader van de mobilisatie sinds Pasen 1939 in Oude Pekela was gestationeerd ter bewaking van de bruggen in de wegen die vanuit Westerwolde naar de Pekela’s leidden, neemt op 4 jan. 1940 afscheid van de Pekelder bevolking. ===== Molenaar, Nicolaas ===== * Architect van de St. Willibrorduskerk te Oude Pekela (1895). ===== Molenberg ===== * De ‘Meulenbargh’ komt reeds in 1680 voor op het eerste lot aan de zuidzijde, boven de veendijk te Oude Pekela. ===== Molenhof ===== * Op 2 dec. 1965 legt de Pekelder huisarts wiki:Arend Lameijer de eerste steen voor het verzorgingshuis voor bejaarden Molenhof in Oude Pekela. Op 8 juni 1967 wordt het bejaardencentrum officieel geopend door de echtgenote van de Commissaris der Koningin, mevr. J.M. Fock-Roest van Limburg. Het centrum telt 112 bewoners en is daarmee reeds geheel bezet. Het gebouw, een ontwerp van de architecten Haykens en Jansma te Groningen, is gebouwd door aannemer Vuurboom uit Valthermond. Directrice van het bejaardencentrum is mej. T. Borsje. In 1992 legt de voorzitter van het stichtingsbestuur van De Molenhof, de heer Pieter Boschma, de ‘eerste steen’ in een van de muren van het nieuwe verzorgingstehuis. Eind oktober van het jaar daarvóór werd met de bouwactiviteiten begonnen. Toen sloeg directeur Roel Hatzmann de eerste paal de grond in. Het nieuwe zorgcentrum wordt op 1 okt. 1993 geopend door gedeputeerde Herman Vos.

Molens:

• Op 6 april 1874 ontstaat er door het hemelvuur brand in de molen van de heer Koster te Nieuwe Pekela. In korte tijd was deze koren- en pelmolen met al het aanwezige graan een prooi van de vlammen. De molen is dan ook geheel en al afgebrand.
• Bij besluit van Ged. Staten van 14 mei 1875 wordt vergunning verleend aan de heer H.P. Geertsema te Nieuwe Pekela, voor het oprichten van een stoomhoutzaagmolen op het perceel, kadastraal bekend gemeente Nieuwe Pekela, sectie G, nr. 18.
• De koren- en pelmolen van Alb. Bogaard op Nummero Dertien brandt op 16 sept. 1921 tot de grond toe af.
• Op 22 juli 1929 ontstaat brand in de windkorenmolen van de heer J.C. Vissinga te Oude Pekela. In een ommezien stond de gehele molen in brand en aangezien deze met riet was bedekt, vlogen grote stukken brandend riet door de lucht. De molen zal niet weer worden opgebouwd. De malerij zal voortaan electrisch worden gedreven.
• Op 4 nov. 1938 ontstond brand in de kap van de korenmolen, toebehorende aan de heer L. Koster te Oude Pekela. Aangewakkerd door de felle wind, greep het vuur snel om zich heen en aan blussen viel dan ook niet te denken. Het was een geweldige vuurzee, waarin de wieken ronddraaiden, hetgeen een imposant schouwspel opleverde. Met groot geraas stortten ten slotte de ijzeren wieken naar beneden, waarbij één terecht kwam op de behuizing van molenaar Koster. De gehele molen is uitgebrand. Vermoedelijk is de oorzaak het warm lopen van de as. De molen was 112 jaar oud. Weer is één van de mooie molens uit onze plaats verdwenen. Het was de grootste en sterkste molen die in Oude Pekela gestaan heeft. Van de drie korenmolens die Oude Pekela vroeger bezat, zijn nu twee ten slachtoffer gevallen aan het vuur.

Monumenten:

• In de Burg. van Weringstraat te Oude Pekela vindt op 5 mei 1949 de onthulling en overdracht plaats van het monument ter nagedachtenis van hen die vielen in de tweede wereldoorlog. Het monument is ontworpen door het architectenbureau Broos en Van Wijk te Groningen en is zeer sober gehouden. De lengte van het monument is 4 meter, de lengte loopt op van 40 tot 60 cm, terwijl in het midden de hoogte over een lengte van 1.60 m. tot 1.80 m. zal worden opgevoerd. In dit gedeelte zal een herdenkingsplaat worden aangebracht. Het monument zal worden uitgevoerd in klinker en zandsteen. Het zal worden geplaatst op het achterste gedeelte van het plantsoentje aan de Burg. van Weringstraat.
• In Nieuwe Pekela vindt op 31 aug. 1949 de plechtige onthulling plaats van het monument voor de in 1940-1945 gevallen inwoners. Het monument bestaat uit een muurtje, staande langs de weg, vóór het gemeentehuis. Dit muurtje is in het midden iets opgebouwd en er is een hek in aangebracht, ontworpen door de beeldhouwer F.H. Hoevenagel uit Oosterbeek. Het beeldt een vrouw uit, die in haar ene hand een helm en in de andere een lauwertak draagt. Daarmee gaat ze voorwaarts, alsof ze tot uitdrukking wil brengen dat van haar dierbare gestorvene niets overblijft dan zijn helm en dat haar niets meer te doen staat dan hem met bloemen te gedenken, maar dat ze, hem gedenkend, zonder haat het leven voortgaat. Onder het beeld ziet men het kruis en de joodse ster en de woorden ‘Duur en Kostbaar is de Vrijheid’.
• Op de Ned. Israëlitische begraafplaats te Oude Pekela wordt op 9 juli 1950 een gedenksteen onthuld ter nagedachtenis van de leden van de Ned. Israëlitische gemeente Pekela die tijdens de oorlogsjaren werden gedeporteerd en niet zijn teruggekeerd.

===== Morgenrood ===== * Naam van een gemengd zangkoor te Oude Pekela. Opgericht in 1925. ===== Motor- en Autoclub Pekela ===== * Opgericht in hotel Alvering te Nieuwe Pekela in jan. 1958. Eerste bestuursleden: P. Buzeman, E. Bos, W. Koops, J. Koning, E. Hulzebos, H.J. Alvering en J.H. Smit. ===== Mulder ===== * De machinefabriek van A.J. Mulder te Oude Pekela gaat op 17 mei 1972 dicht. Bij de fabriek werken 35 mensen. Het Ministerie van Economische Zaken had geen zin om veel geld in het familiebedrijf te pompen, omdat onderzoekingen hadden aangetoond dat de fabriek niet weer florerend te maken was. ===== Munster, de Nieuwe ===== * Een wel beklant logement te Oude Pekela, staande en gelegen bij de zogenaamde Grote Klap, op de hoek van de Nieuwe Weg, voorzien van meerdere logeerkamers, vertrekken en stalling voor paarden en rijtuigen. In 1806 in eigendom bewoond door K. Franken en vrouw. ===== NAM ===== * Burgemeester Chris Arlman van de gemeente Pekela stelt aan de Raadhuisweg te Oude Pekela op 8 dec. 1995 de installatie voor de productie van aardgas door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) officieel in gebruik. De NAM heeft het aardgasveld thans in productie genomen nadat al vanaf 1989 proefboringen waren verricht. Die toonden aan dat er op een diepte van ongeveer drie kilometer er zich naar schatting tussen de drie en vier miljard kubieke meter aardgas bevindt. Op bijna 4.000 meter diepte wordt in okt. 1989 een aardgasveld aangeboord. ===== NCPN ===== * Na Reiderland, Scheemda en Winschoten is het communisme ook in de gemeente Pekela weer opgestaan. Een aantal ex-CPN-leden is van plan een afdeling van de Nieuwe Communistische Partij Nederland (NCPN) in de Pekela's op te richten. Dat gebeurt op 10 november 1994 in het dorpshuis De Snikke te Oude Pekela, van oudsher een communistisch bolwerk. Er is al een voorlopig bestuur gevormd. ===== Ned. herv. kerk ===== * De kerkvoogden van de herv. gemeente van Oude Pekela verzoeken in juli 1853 het gemeentebestuur van deze plaats om de toren, het kerkhof en de bijbehorende lanen en singels over te dragen aan de burgerlijke gemeente. Nadat Burg. & Weth. verder met de kerkvoogden hebben onderhandeld, gaat de raad in zijn vergadering van 16 augustus 1853 met het voorstel akkoord.

Nieuw Leven:

• Naam van een ijsvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht in 1933.
• Naam van een derde ijsvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht in café Huls aldaar in febr. 1954.
• Naam van het kerkkoor van de Ned. herv. gemeente te Oude Pekela. Opgericht in 1920. Bestaat in 1970 50 jaar.

===== Nimrod ===== * Naam van een jagersvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht op 16 juni 1969. Eerste bestuur: H. Mulder, voorzitter; G. Meijer en J. Loman, leden. ===== Nooitgedacht ===== * Naam van een voormalige, uit 1875 daterende, stoomhoutzagerij en -schaverij te Nieuwe Pekela. De meeste houten gebouwen van het complex zijn bewaard gebleven. De zagerij behoort volgens de Rijksmonumentendienst tot een van de topstukken op het gebied van Industrieel Erfgoed in Noord-Nederland. ===== Nooit Gedacht ===== * Naam van een dansvereniging te Oude Pekela. Opgericht op 12 okt. 1923. Dansmeester is de heer M. Stoppelman. Het bestuur bestaat uit: B. Hilberdink, voorzitter, mej. B. Mellema, penningmeesteres, H. Hinders, secretaris.

Noorderkolonie

Noordstar:

• Houtzaagmolen te Oude Pekela op perceel sectie B, nr. 35. Afgebrand op 19 febr. 1885.
• De kooplieden Kranenborg, Hommes en Nap, gedenken finaal, op woensdag 6 januari 1808, publiek bij strijkgeld te laten verkopen: Hun in 1800 opgerichte houtzaagmolen, genaamd ‘de Noordstar’, benevens behuizing voor boekhouder en knechten, alsmede een klapbrug over het Hoofddiep, alles staande op het Nieuwe Diep te Oude Pekela.
• Door het vertrek van de heer Jan Kranenborg naar Amsterdam wordt op 20 jan. 1818 publiek verkocht: een extra sterke en welbeklante houtzaagmolen De Noordstar genaamd, met de daarbij behorende houtloods, huis en schuur, tuinen en landerijen, alles staande en gelegen te Oude Pekela.

===== Normaalschool ===== * School waar men vroeger in aansluiting op de lagere school lessen volgde om onderwijzer(es) te volgen. Van oudsher een soort "kweekschool", tegenwoordig PABO geheten. Deze lessen werden op 1 juli 1879 in Oude Pekela gestart. Opgehouden te bestaan op 1 mei 1918. Eerste directeur was Albert Ufkes, hoofdonderwijzer te Oude Pekela. Als onderwijzers werden benoemd de hoofdonderwijzers J. van Ham uit Blijham, Jans Wegener uit Nieuwe Pekela, G.J. Hardeman uit Oude Pekela, de hulponderwijzers L. Postema en R. Wildeboer uit Oude Pekela en de hulponderwijzeres mej. M.D. Oosterhuis, eveneens uit Oude Pekela. ===== Notaris ===== * Per 1 mei 1997 wordt mr. H.G.H. Kauffeld benoemd tot notaris in de gemeente Pekela, als opvolger van notaris Cornelis Roelf Wever.

Nut:

• Onder leiding van Hendrik Wester wordt op 22 febr. 1805 te Oude Pekela een departement opgericht van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Het departement bestaat in 1955 150 jaar. Bestuursleden in 1955 zijn de heren: J.J. Boswijk, voorzitter; J. Duit, secretaris; G.S. Gruppelaar, penningmeester; G. Geerts en M.C. Muyzert, leden.
• In Nieuwe Pekela wordt in sept. 1843 een departement van de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen opgericht. De oprichting van het departement kwam voort uit overleg tussen enkele vooraanstaande ingezetenen van Nieuwe Pekela. De activiteiten van de vereniging bestonden uit het organiseren van avonden waarop door de leden proza en poëzie ten beste werd gegeven. Elk lid moest in een bijeenkomst een bijdrage leveren.

===== Nut en Genoegen ===== * Naam van een Israëlitische toneelvereniging in Oude Pekela ca. 1925. ===== Nutsspaarbank ===== * In Oude Pekela vindt op 18 febr. 1935 de ingebruikneming plaats van de nieuw gebouwde nutsspaarbank. Het gebouw staat zeer gunstig, in het midden van de plaats aan de landzijde, tegenover het gemeentehuis. ===== Olie ===== * In Oude Pekela komt op 30 juli 1946 de eerste tankboot met ruwe olie aan, bestemd voor Free & Co. Deze fabriek zal als eerste van de Pekelder kartonfabrieken met olie gaan stoken. ===== Ommelanderwijk ===== * Voor de laatste maal vaart op 22 juni 1968 een boot, vol genodigden, plus aanhangboot met Wieksters en oud-Wieksters door de Ommelanderwijk tot de aardappelmeelfabriek Pekela & Omstreken te Nieuwe Pekela en terug. Binnen enkele maanden zal de Ommelanderwijk gedempt zijn. ===== Omroep ===== * Bij notariële akte vindt op 10 jan. 1991 de oprichting plaats van de Lokale Omroep Pekela. ===== Onderduikers ===== * Bij een inval door de S.D. en de landwacht van Oude en Nieuwe Pekela op 26 okt. 1944 in de baptistenkerk van laatstgenoemde gemeente, worden de onderduiker en illegaal werker, de 24-jarige, ongehuwde Jan Koolhof en de koster van de kerk, de 64-jarige, gehuwde Harm van der Laan, gearresteerd en na een dag verhoord te zijn in het z.g. Wevershuis [het huis van notaris Wever] aan de kant van de weg doodgeschoten. ===== Onderhoudsplicht ===== * De onderhoudsplicht van het graf van de in 1821 in Oude Pekela overleden en begraven schoolopziener Hendrik Wester wordt in 1952 door de gemeente overgenomen van de Mij tot Nut van 't Algemeen. ===== Onrust ===== * Molen in Oude Pekela. Voor een uitvoerige beschrijving: klik [hier.] ===== Ons Belang ===== * Naam van een coöp. dorsvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht in 1912 als stoomdorsvereniging, in 1941 overgeschakeld op elektriceit. Opgeheven in 1967.

Onstwedderweg:

• Het wonen aan de Onstwedderweg te Nieuwe Pekela neemt in 1916 sterk toe. Stonden er voor enige jaren slechts een paar huizen, nu is het geheel anders. Tal van woningen verrezen in korte tijd. Ook thans bouwt men nog steeds meer. Mocht deze bloei zo doorgaan, dan zal deze weg een sieraad voor onze plaats worden.
• Op 16 mei 1949 is men te Nieuwe Pekela begonnen met de werkzaamheden voor het dempen van de Onstwedderwegwijk. Dit als onderdeel van de weg die Westerwolde met Groningen zal verbinden.
• De nieuwe hefbrug bij de Onstwedderweg te Nieuwe Pekela is op 23 juli 1953 gereed en inmiddels zonder officieel vertoon voor het verkeer opengesteld. De brug is gelegen in de grote provinciale verkeersweg Hoogezand-Veendam-Nieuwe Pekela-Westerwolde. Het is een moderne hefbrug, die elektrisch wordt bediend, met een rijvlak van negen meter breed en aan weerszijden een rijwiel- en voetgangerspad. De in 1945 gelegde noodbrug is nu opgeruimd.

===== Ontwikkeling, Eigen ===== * Naam van een rederijkerskamer te Oude Pekela. Opgericht in 1901. ===== Oogstschool ===== * In Oude Pekela vindt op 28 aug. 1943 de officiële opening plaats van de Oogstschool, gevestigd in een pand aan de Ericastraat. De school staat onder leiding van mevr. Oirschot, evacué te Oude Pekela. ===== Oorkonde ===== * Op het gemeentehuis van Nieuwe Pekela vindt op 30 juni 1952 de uitreiking plaats van een oorkonde ter nagedachtenis aan wijlen Hirzo Klaas Smook, die in de meidagen van 1940, als dienstplichtig sergeant van de genie, zijn leven heeft gegeven voor het vaderland. Hetzelfde gebeurt ter nagedachtenis aan wijlen Harm Snier, die eveneens in de meidagen van 1940, als dienstplichtig soldaat zijn leven heeft gegeven voor het vaderland. ===== Oorlogsgraven, Stichting voor ===== * Plaatselijk comité, gevormd in Nieuwe Pekela in juni 1947. Het comité bestaat uit de volgende personen: Ds. J. de Neef, pastoor E. ten Berge, J. Wieske, J. Siefkens, G. Westers, mevr. A. Hallewas-Alleijn en mevr. A. Terpstra-van Delft. ===== Opperbrandmeester ===== * De heer G.H. Wortelboer, opperbrandmeester bij de brandweer te Oude Pekela, is op 17 okt. 1913 niet minder dan 40 jaar in functie bij de brandweer geweest. ===== Orania ===== * Op 1 okt. 1895 is de commanditaire vennootschap 'Hendrik Carel ten Horn en Co.' te Oude Pekela, wegens het overlijden van eerstgenoemde deelhebber van de firma, de heer Hendrik Carel ten Horn [overl. Oude Pekela 19 april 1895], ontbonden en veranderd in een naamloze vennootschap onder de naam Aardappelmeelfabriek Orania. Als bestuursleden treden op de heren G. Drenth, Heiko van Russen en Elso Free. In een op 22 april 1898 gehouden vergadering van aandeelhouders van Orania verklaart de meerderheid zich vóór liquidatie en verkoop van de fabriek. Op 22 juni 1898 wordt in hotel De Boer te Oude Pekela door notaris M. de Boer uit Nieuwe Pekela in het openbaar gepresenteerd: De aardappelmeelfabriek Orania met de daarbij behorende gebouwen, gereedschappen en inventaris. Voor overname was getaxeerd ƒ 7.750,- terwijl voor de fabriek werd geboden ƒ 60.000,-, waarvoor ze niet werd gegund. Tot een verkoop is het echter niet gekomen. Op 2 sept. 1898 brandde de fabriek door onbekende oorzaak tot de grond toe af. Ze werd niet herbouwd. ===== Oranje-oproer ===== * Oranje-oproer in Oude Pekela in 1787.

Oranjevereniging:

• Opgericht in Oude Pekela op 5 sept. 1928. Doelstelling van de vereniging is om Koninginnedag op meer feestelijke wijze te vieren.
• De bestaande oranjevereniging in Oude Pekela wordt in juli 1930 gesplitst. Er wordt nu ook een chr. oranjevereniging opgericht. Tot bestuursleden worden verkozen: E. Steenhuis, voorzitter; R. Boers, secretaris; J. Rendering, penningmeester; H. van der Veen en H. Beumee Hzn., leden.
• Op 6 okt. 1936 wordt in Oude Pekela een 'neutrale oranjevereniging' opgericht. Voorlopige bestuursleden zijn de heren: dokter Jan Johan Boswijk, voorzitter; Hubertus Klaas Adam Klasen, D.O. Boelen, Johannes Harmannus Gelms en Abraham Toncman, leden. De burgemeester van a heeft het erevoorzitterschap van de vereniging aanvaard.
• De Alg. Oranjevereniging te Oude Pekela wordt door de Commissaris voor niet-Commerciële Verenigingen en Stichtingen te Den Haag geschorst.

===== Otter, De ===== * Naam van een hengelclub te Oude Pekela. Opgericht in café Unie (H. Fruitema) aldaar op 7 mei 1928. Tot de eerste bestuursleden zijn benoemd: T. Wagenaar, voorzitter, H. Harkema, secretaris, A. de Vries, penningmeester, H. Nomden en H. de Jonge, leden. ===== Ouderenzorg ===== * In 1996 is de fusie tussen de Stichting Algemene Bejaardenhuisvesting te Oude Pekela (De Molenhof) te Oude Pekela en de Stichting Ouderenzorg Clockstede (Clockstede) te Nieuwe Pekela beklonken.

Overdracht:

• De stad Groningen draagt op 28 dec. 1842 de Ned. herv. kerk van Oude Pekela over aan de hervormde gemeente. De overdracht wordt op 23 sept. 1843 door de Koning goedgekeurd.
• De kerkvoogden van de herv. gemeente van Oude Pekela verzoeken op 29 juli 1853 het gemeentebestuur van deze plaats om de toren, het kerkhof en de bijbehorende lanen en singels over te dragen aan de burgerlijke gemeente. Nadat Burg. & Weth. verder met de kerkvoogden hebben onderhandeld, gaat de raad in zijn vergadering van 16 augustus 1853 met het voorstel akkoord. [waarschijnlijk betreft het hier alleen het beheer en onderhoud en niet de eigendom].
• Overeenkomst tussen de stad Groningen en de gemeente Oude Pekela van 10 juni 1858 waarbij eerstgenoemde aan laatstgenoemde overdraagt, de weg lopende door deze gemeente langs het hoofddiep.
• De raad van de gemeente Groningen besluit op 20 sept. 1858 tot de afstand van de hoofdweg te Nieuwe Pekela aan die gemeente, op dezelfde voorwaarden als heeft plaats gehad te Oude Pekela.

===== Paarden- en beestenmarkt ===== * Bij besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken van 9 april 1833 wordt akkoord gegaan om op de derde donderdag in april, de vierde donderdag in juli en de vierde donderdag in oktober van elk jaar een paarden- en beestenmarkt in Oude Pekela te houden. ===== Paardentram ===== * In concurrentie met de stoomtram krijgen wij ook te Nieuwe Pekela een paardentram. Bij de stelmaker B. Abbes uit Nieuwe Pekela staat in 1889 een bijna voltooide tramwagen die wordt gemaakt voor rekening van de bode of vrachtrijder J. Rave. De vier raden bevinden zich dicht bij elkaar en wel voor onder de wagen; om de voorste raden zijn randen die de rails omvatten om in het spoor te blijven. Om uit het spoor te komen worden de goederen zo gelegd dat de wagen zich in evenwicht bevindt; nadert de stoomtram, dan wordt het eenspan even omhoog gelicht om de voorste raden vrij van de rails te krijgen. ===== Palvu ===== * In het volksgebouw Concordia te Oude Pekela is op 22 dec. 1938 een nieuwe arbeiderstoneelvereniging opgericht. De naam van deze nieuwe vereniging is PALVU. Tot regisseur is benoemd de heer Hagen Schetsberg, terwijl in het bestuur zitting hebben de heren H. Zuur, G. Kamphuis, E. Zuur en mevr. S. Buitenweg-Jager. ===== Pastorie ===== * Op 5 mei 1846 vindt te Oude Pekela de aanbesteding plaats van het afbreken van de oude en het weer opbouwen van een nieuwe pastorie bij de herv. kerk aldaar. ===== Pastorie, Oude ===== * Het betreft hier het inmiddels afgebroken perceel H. Westerstraat 72/73 te Oude Pekela, kadastraal bekend, gemeente Oude Pekela, sectie B, nr. 1939. Aangezien de gemeente Oude Pekela in de tweede helft van de 19e eeuw aanzienlijk was gegroeid, hebben de kerkvoogden en notabelen van de Herv. gemeente te Oude Pekela omstreeks 1869 moeten besluiten er een tweede predikant bij te nemen. Hiertoe werd bovengenoemd perceel aangekocht van burgemeester Tjakko Borgesius, in welk perceel deze tweede predikant werd gehuisvest en kreeg het in de volksmond de naam van 'oude pastorie'.

Pekela, Boven:

• Boven Pekela is een dorp in de Nederlandse gemeente Pekela. Eigenlijk zijn het twee dorpen: //Noorderkolonie// en //Zuiderkolonie//, twee evenwijdig aan elkaar liggende streekdorpen aan beide zijden van het Pekelderhoofddiep. Het voorvoegsel Boven verwijst naar de stroomrichting van de Pekel-Aa. Het veen in dit gebied werd in opdracht van de stad Groningen ontgonnen. Begonnen werd aan de benedenloop van de Pekel-Aa. Daar ontstond in eerste instantie Oude Pekela. Verder stroomopwaarts ontstond aan het Pekelderhoofddiep vervolgens Nieuwe Pekela. Het Pekelderdiep is feitelijk de gekanaliseerde Pekel-Aa. \\
• Wat nu Boven-Pekela is hoorde oorspronkelijk bij Nieuwe-Pekela. Rond 1900 waren de beide kolonies aan de bovenloop voldoende gegroeid om een eigen kerk te krijgen. Vanaf dat moment is dit deel van voorheen Nieuwe-Pekela bekend als Boven Pekela.

===== Pekela, Nieuwe ===== * Bij besluit van Burgemeesters en Raad van Groningen van 19 april 1707 wordt Nieuwe Pekela een zelfstandig karspel. ‘De beide gegraven wijken bij Andries Jans behuizinge gesteld tot een scheiding der boven en beneden gemeentens in de Pekela, zullende ‘t huis van Andries Jans onder de beneeden Pekela behooren’.

• Nieuwe Pekela is een plaats in de Nederlandse provincie Groningen. Nieuwe Pekela ligt zes kilometer ten oosten van Veendam. De plaats is ontstaan na Oude Pekela. De naam is ontleend aan de rivier de Pekel A. Samen vormen beide dorpen tegenwoordig de gemeente Pekela.
• In 1810 werd Pekela gesplitst in Oude en Nieuwe Pekela, toen Nederland werd ingelijfd bij Frankrijk.

Pekela en Omstreken:

• In Nieuwe Pekela vindt op 2 mei 1900 een gewichtige gebeurtenis plaats: Het leggen van de gedenksteen voor de aardappelmeelfabriek Pekela en Omstreken, een ontwerp van de heer C. Brill uit Winschoten. Met een prachtig versierde truffel, hem aangeboden door de opzichter J. Brill, metselde de voorzitter van de fabriek, de heer J. de Weerd, de steen in de voorgevel. De steen, die zeer net is afgewerkt, is vervaardigd door de heer Hoeksema uit Veendam.
• Naam van een pluimveevereniging te Oude Pekela. Opgericht in 1939. Bestaat in sept. 1952 12½ jaar.

===== Pekela, Oude ===== * Oude Pekela is een dorp in de gemeente Pekela in de Nederlandse provincie Groningen. De naam is ontleend aan de rivier de Pekel A. \\

• De eerste vermelding in de geschiedenis van de plaats begon in 1599 toen een aantal Friezen en Hollanders, verenigd in de zogenaamde Pekelder Compagnie, veengronden langs het riviertje de Pekel A kochten van eigenaren uit het naburige stadje Winschoten. Doel van de compagnie was het winnen van turf, door het afgraven van veen wat veel aanwezig is in Oost-Groningen.\\
• Gelegen aan het Pekelderdiep is het dorp een typisch voorbeeld van een veenkoloniaal dorp. In 1810, toen Nederland werd ingelijfd bij Frankrijk, werd de plaats Pekela gesplitst in Oude en Nieuwe Pekela. Tot 1990 was Oude Pekela een zelfstandige gemeente. In dat jaar werd het weer samengevoegd met Nieuwe Pekela. \\
• In de negentiende en twintigste eeuw was Oude Pekela het centrum van de strokartonindustrie. De arbeidsomstandigheden in deze industrie lieten nogal eens te wensen over wat regelmatig leidde tot grimmige arbeidsconflicten. Een belangrijke rol aan de zijde van de arbeiders werd hierbij gespeeld door Fré Meis, geboren in Oude Pekela en landelijk bekend geworden als voorman van de voormalige Communistische Partij Nederland (CPN). \\
• Pekelders worden wel "Pekelder Roegbainders" (ruigbenen, ruig volk) genoemd. \\

===== Pekela-Zuid ===== * Waterbeheersing en -ontsluiting hebben Pekela-Zuid uit de rimboe gehaald. Wat tot voor kort in deze periode van het jaar een nagenoeg onbereikbaar gebied was in de gemeente Nieuwe Pekela, omdat wegen er, met uitzondering van een enkel zandpad, ontbraken, is nu [1968] een modern landbouwgebied geworden met vele kilometers verharde weg en voldoende afwateringssloten. Gewoonlijk stonden er in de herfst en winter grote delen van het gebied Pekela-Zuid blank; nu ziet men nergens een overstroomd perceeltje. Voor de plm. 200 gezinnen, die in dit landbouwgebied van Nieuwe Pekela wonen, is de verbetering gewoon een uitkomst. Vooral voor de bewoners van de z.g. Zuiderkolonie en de Wildeplaats is de wegaanleg boven op de wijk, die er eerder liep, een geweldige verbetering. Met het leggen van de waterleidingen, die voor een betere ontsluiting zouden zorg dragen en de bouw van een gemaal, was in 1963 een aanvang gemaakt. In het najaar van 1967 werd de aanleg van de ontsluitingswegen ter hand genomen. ===== Pekelder Daip, Het ===== * De heer R. Sissing schreef in 1970 het volgende gedicht over Het Pekelder Daip.

Pekelder Hoofddiep:

• Door het gemeentebestuur van Oude Pekela wordt in 1854 aan het gemeentebestuur van Groningen te kennen gegeven dat zij genegen is het hoofddiep voor haar rekening te nemen. De Pekelder bestuurders schrijven: ‘Wij hebben in ‘t geheel geen schriftelijk antwoord bekomen en laten die onbeleefdheid voor rekening dergenen die ze begaan heeft.’
• Het Pekelderhoofddiep te Oude Pekela is in sept. 1968 weer bedekt met een stevige laag blubber ter dikte van 15 cm., wat een ondraaglijke stank met zich meebrengt. De bewoners kunnen de slaapkamerramen niet open hebben daar de stank in de huizen dringt. Het brengt tevens met zich mee - nu de mist weer begint - dat vele percelen ‘s morgens niet wit meer zijn rond de vensterbanken en kozijnen, maar finaal zwart. Vele huismoeders ziet men dan ook bezig met een of ander middel de vette laag weer te verwijderen, afgezien nog van de vele boze gezichten van mensen die met dit mooie najaarsweer hun huis een nieuw verflaagje geven. Alles, maar dan ook alles, is in één nacht bedorven.
• De toestand van het Pekelderhoofddiep te Oude Pekela is de laatste weken [sept. 1969] onhoudbaar geworden. Schrikbarend is de grote hoeveelheid afval die er in wordt gegooid door de bewoners. Dit alles wordt nog overstelpt door een dikke laag blubber van de fabrieken, die momenteel 48 cm dik is. Scheepvaart is niet mogelijk en slechts met zeer veel moeite kan de kleipraam voor steenfabriek Strating er nog door komen, maar er moeten dan ook bulldozers of grote vrachtwagens aan te pas komen om het zaakje door de vette laag te trekken. Hiermee zijn soms uren gemoeid. Vele bewoners komen 's nachts hun bed uit vanwege de stank die door alles heen dringt. Vooral het stuk vanaf de Turfweg tot aan de strokartonfabriek Britannia is schrikbarend.
• Het is 20 april 1972. De bevolking van Oude Pekela antwoordt duidelijk 'ja' op de vraag of het Pekelderdiep dicht moet. Maar liefst 1.722 van de 1.802 bij de handelsvereniging ingeleverde enquêteformulieren bevatten dit antwoord. Tegenstemmers waren er ook: 52, terwijl 28 formulieren blanco bij de handelsvereniging terug kwamen. Uit aantekeningen op de formulieren is duidelijk geworden dat de plannen met het Pekelderdiep de Pekelder bevolking wel degelijk bezig houdt. ‘Dicht, morgen maar’; ‘Dicht, we hebben al lang genoeg naar die stinkrommel gekeken’; ‘Diep dicht. Desnoods met diegenen die er tegen zijn’, aldus een aantal nadrukkelijke wensen van de Pekelders.
• In Oude Pekela vindt op 4 sept. 1985 de afsluiting en oplevering plaats van het geheel gereconstrueerde Pekelderdiep. De reconstructie, die zeven jaar heeft geduurd, heeft 37 miljoen gulden gekost.

===== Pelikaan, De ===== * Naam van een r.k. voetbalclub te Oude Pekela. Opgericht op 25 febr. 1934. De kleuren van de vereniging zijn: geel shirt en zwarte broek. De bestuursleden van de vereniging zijn: Everhardus Johannes Scholtens, voorzitter; A. Lukken, secretaris; W. Scholtens, penningmeester; J. Savenije, vice-voorzitter; K. Wortelboer, vice-secretaris; W. Schortinghuis, vice-penningmeester en H. Grol, terreincomissaris. ===== Pelikaan-Expres, De ===== * Naam van de vrachtautodienst van de heer G. Dijk, wonende aan de Oudewijk te Oude Pekela. In 1934 begonnen op Groningen, over Nieuwe Pekela, Veendam, Muntendam, Zuidbroek en Hoogezand. ===== Pettenfabriek ===== * De pettenfabriek van de fa. C. Beumee te Nieuwe Pekela brandt op 23 febr. 1922 geheel af.

Politiebureau

• Het politiebureau in Nieuwe Pekela is met ingang van 1 febr. 1992 niet meer in functie. Met ingang van deze datum zijn de deuren definitief gesloten. Het sluiten van de Nieuwepekelder politiepost vloeit voort uit een samenwerking tussen de rijkspolitiegroepen Pekela, Finsterwolde, Bellingwedde en Scheemdaen de gemeentepolitie van Winschoten.
• Het uit de eind jaren 60 daterende politiebureau aan de Raadhuislaan te Oude Pekela is verkocht aan een administratiebureau. Vanaf 1 okt. 1994 zal de politie, naar aanleiding van de onlangs plaatsgevonden, landelijke reorganisatie, haar werk doen vanuit een ruimte in het dorpshuis De Snikke, waar een z.g. aanspreekfunctie (ASFU) wordt gecreëerd.

===== Politieke groeperingen ===== * Burgemeester Sidirius van Nieuwe Pekela meldt in 1942: ‘In politiek opzicht is de bevolking dezer gemeente zeer verdeeld. Bij de laatst gehouden stemming voor de Prov. Staten (in 1939) was de verhouding als volgt. Naast enkele kleinere partijen verkregen de volgende partijen de daarachter genoemde aantallen stemmen: \\

• v.m. SDAP 461\\
• v.m. Anti-Rev. 618\\
• v.m. Vrijz. Dem. 111\\
• v.m. Chr. Hist. 202\\
• NSB 261\\
• v.m. Chr. Dem. Unie 498\\
• v.m. Comm. partij 288\\
• v.m. R.K. Staatspartij 109\\

In den laatsten tijd ontwikkelen de politieke groeperingen in de gemeente niet veel actie.’

Postkantoor:

• In 1859 zijn van het hulpkantoor te Oude Pekela verzonden 18.703 betalende brieven en 2.718 dienstbrieven, totaal 21.421.
• Bij Kon. Besluit is Oude Pekela in okt. 1877 aangewezen als standplaats voor een postkantoor.
• Het post- en telegraafkantoor te Nieuwe Pekela is met ingang van 1 mei 1928 opgeheven en vervangen door een hulppost-, telefoon- en telegraafkantoor.
• Uit bezuinigingsoogpunt wordt het hoofdkantoor van de PTT te Oude Pekela in 1934 omgezet in een hulpkantoor.
• Het postkantoor te Oude Pekela wordt in 1938 voorzien van twee postzegelautomaten.
• Het hulppostkantoor te Oude Pekela wordt in 1947 omgezet in een hoofdpostkantoor.
• Het postkantoor in Nieuwe Pekela fungeert met ingang van 17 sept. 1990 als ‘hulpsecretarie’ van de gemeente Pekela. op 2 okt. 1995 verhuist het kantoor van de PTT aan de Ds. Sicco Tjadenstraat te Nieuwe Pekela naar supermarkt C 1000 aan de Kerkstraat. Door te weinig postale handelingen zag PTT-postkantoren zich genoodzaakt het kantoor naast het voormalig gemeentehuis te sluiten
• Het postkantoor in Oude Pekela verhuist op 5 maart 1998 naar de Readshop in winkelcentrum De Helling. De PTT heeft tot sluiting van het postkantoor besloten omdat in het huidige postkantoor aan de Feiko Clockstraat te weinig handelingen werden verricht.

===== Pottenkamp ===== * Dallen, gelegen aan de zuidzijde van de eigen hemen in Oude Pekela, 'De Kamers' genaamd. ===== Pottfonds ===== * In Oude Pekela wordt op 1 sept. 1955 een kunstkring opgericht van amateurschilders, onder de naam Pottfonds Oude Pekela. In het bestuur worden benoemd G.J. Prins, voorzitter, en dokter Zelverder, als secretaris-penningmeester. Het geheel komt onder leiding te staan van de heer Siepvan den Berg, kunstschilder te Groningen. ===== Predikant ===== * Burgemeesters en Raad van Groningen hebben op 25 mei 1639 ‘tot dienst der ingesetenen ende voortplantinge van de kercke Godes in de Pekel, tot een ordinaris prediger aldaer genomineert en gekosen de E. Welgeleerde Wirichium Johannis, S.S. Theologie Studiosium [...]’. Het salaris bedraagt 400 Car. gl., te betalen uit de opbrengst van de goederen van het Klooster Ter Apel. ===== Probleemgezinnen ===== * In de gemeente Oude Pekela bestaan in 1958 zeer grote problemen op het gebied van jeugdvorming, huishoudelijke vorming, volksgezondheid, maatschappelijk werk, sociaal-cultureel werk e.d. Het aantal probleemgezinnen is relatief zeer groot. De jeugdcriminaliteit is in deze gemeente, in verhouding tot andere gemeenten in de provincie Groningen, abnormaal hoog terwijl de volksgezondheid vaak wordt bedreigd door verkeerde voedingsgewoonten. Vaak staan de problemen in verband met de slechte huisvesting. Honderden gezinnen zullen de komende jaren moeten worden overgebracht naar nieuwe(re) huizen. Door de oprichting van de Stichting Bijzondere Sociale Zorg en de aanstelling van een maatschappelijk werkster, is inmiddels een begin gemaakt met de oplossing van de meest urgente problemen. ===== Pro Patria voor het Vaderland ===== * Naam van een schietvereniging te Nieuwe Pekela waarvan de statuten op 31 jan. 1901 bij Kon. Besluit werden goedgekeurd. ===== Proviandmr. wijk ===== * komt in 1647 voor op de kaart van Egbert Haubois 1647/Harmen Clasen 1653. ===== Razzia ===== * Onder de joodse bevolking van Oude Pekela vindt op 12 nov. 1942 een grote razzia plaats. ===== Randgroepjongerenwerk ===== * Er is een wereld van verschil tussen de twee gemeenten Oude en Nieuwe Pekela, waarvan de centra ongeveer zeven kilometer uit elkaar liggen. Niet alleen is de (jeugd)werkloosheid en de criminaliteit in Oude Pekela hoger, de jongeren vervelen zich er ook vaker, kijken meer televisie, spijbelen vaker en hebben gemiddeld een lagere opleiding. Dat blijkt uit het op 27 aug. 1986 bekend gemaakt onderzoeksrapport van het Provinciaal Steunpunt Randgroepjongerenwerk (PSR) over het leven in beide veenkoloniale dorpen. ===== Ready ===== * Naam van een tennisvereniging te Oude Pekela, ca. 1926. ===== Reconstructie ===== * De reconstructie van het Pekelder Hoofddiep, die 50 miljoen gulden heeft gekost en ongeveer 15 jaar heeft geduurd, is op 29 april 1992 voltooid. ===== Reinigingsdienst ===== * Sinds febr. 1961 heeft de gemeente Oude Pekela een gemeentelijke reinigingsdienst. ===== Religie ===== * Sinds 26 juni 1861 bestaat in Oude Pekela de chr. afgescheiden gemeente. ===== Relletjes ===== * In febr. 1903 vinden in Nieuwe Pekela relletjes plaats; met veel lawaai, er werd gebruik gemaakt van potdeksels, kachelpijpen, oude poken etc., wordt de kruidenier H.J.S. onthaald op een serenade. Er was een massa volk van wel 1.000 mensen, waaronder vele fabrieksarbeiders, op de been. Een sterke politiemacht slaagt er eindelijk in de volksmassa uiteen te drijven, waarbij echter de blanke wapens dienst doen. Een groot deel van de druktemakers trok echter de vaart over en na de brug afgedraaid te hebben begon men een bombardement met stenen op de behuizing van S. en de politie. Deze laatste vuurde haar revolvers af wat van de overzijde met revolverschoten beantwoord werd. Niemand werd gelukkig getroffen, alleen in een van de vensterkozijnen van een behuizing daar in de buurt, bleek een drietal kogels te zijn gedrongen. De politie begaf zich zo spoedig mogelijk naar de overzijde en joeg daar de volksmassa met de sabel uiteen. ===== Reorganisatie Lager Onderwijs te Oude Pekela ===== * Op 1 jan. 1943 vindt te Oude Pekela een reorganisatie plaats voor wat betreft de openbare lagere scholen 2 en 4. Zo wordt gemeenteschool 4 opgeheven en zal deze school speciaal voortaan gebruikt worden voor het zevende en achtste leerjaar. De leerlingen en het onderwijzend personeel van gemeenteschool 4 gaan over naar school 2, zodat deze school van een drieklassige een vijf- tot zesklassige wordt. Het hoofd van gemeenteschool 4, de heer Jozef Martinus Duiven, is overgeplaatst naar gemeenteschool 1 (vacature Albertus Brondijk).

===== Reptielen =====  * Bij een uitslaande brand in een woning aan de H. Hindersstraat te Oude Pekela op 26 nov. 1998 vinden ongeveer 20 wurgslangen de dood. In de woning bevindt zich een dierenverzameling (een hobby van de bewoner) van ongeveer 65 wurgslangen, waaronder tijgerpythons met een lengte van ca. drie meter en een groene leguaan van ruim een meter.

===== Rijksontvanger ===== * Het kantoor van de rijksontvanger van de directe belastingen te Oude Pekela wordt op 14 okt. 1935 definitief worden opgeheven. Oude Pekela valt, wat de rijksbelastingen betreft, voortaan onder de inspectie Winschoten. ===== Riolering ===== * In 1973 wordt het ten noorden van het Pekelderdiep gelegen gedeelte van Oude Pekela aangesloten op de riolering. Tot dat jaar is het nog zo dat het rioolwater ongezuiverd in het Pekelderdiep komt. ===== R.K. kerk ===== * De r.k. Sint Willibrorduskerk en de pastorie te Oude Pekela zijn in mei 1994 door het ministerie van WVC op de top-honderdlijst van internationale monumenten geplaatst. ===== Rode Klap ===== * Brug in het voornaamste deel van Oude Pekela. Genoemd in 1805. ===== Rode Kruis ===== * Op 11 mei 1951 wordt het Rode Kruis, afdeling Nieuwe en Oude Pekela opgericht. Men werkt met een gezamenlijk bestuur. De eerste praeses is dokter J.J. Grabé uit Oude Pekela. De afdeling telt op het ogenblik [1991] 700 betalende leden. ===== RO-D-YS ===== * Popmuziekgroep uit Oude Pekela die in 1967 hoog genoteerd staat op de nationale hitparade met hun nummers 'Take her home' en 'Just Fancy'. De groep bestaat uit Joop Hulzebos, leider, sologitarist en organist, Harry Rijnbergen, vocalist en slaggitarist, wiki:Bene van der Schuur, basgitarist en Bennie Groen, drummer en vocalist. De groep werd in 1969 opgeheven. Zie voor een uitvoerige biografie http://www.popinstituut.nl/biografie/ro_d_ys.2311.html ===== Roller, De ===== * Naam van een kegelclub in Oude Pekela. Opgericht op 25 febr. 1949 in hotel Dijkinga aldaar. Eerste bestuursleden: Joh. Bos, voorzitter en G. Oldeboom, secretaris-penningmeester.

Roomsewijk:

• De werkzaamheden tot demping van de zgn. Roomsewijk te Oude Pekela zijn in 1938 in volle gang. Over de 100 werkloze arbeiders zijn hierbij te werk gesteld.
• De Roomsewijk te Oude Pekela is in juli 1938 geheel gereed gekomen. De bewoners van het Westerleese veen hebben nu een prachtige sintelweg naar de plaats gekregen, zodat deze mensen thans onder alle weersomstandigheden gemakkelijk naar voren kunnen komen. De weg is aangelegd door Pekelder werklozen in het kader van werkverschaffing.

===== Rotonde ===== * Op de kruising Raadhuislaan-Burgemeester Snaterlaan te Oude Pekela (tot voor kort nog beveiligd met verkeerslichten) openen gedeputeerde Bertus Fennema en loco-burgemeester wiki:Eppo Geert Kaldijk op 17 juli 1998 een rotonde. ===== Ruiter, Mense ===== [Enschede, 1908 - Groningen, 1993] was een bekend orgelmaker en -restaurateur. Een belangrijke restauratie van hem betrof het het orgel in de Ned. Herv. kerk te Oude Pekela van 1990 tot 1993. ===== Russen, van ===== * De heer Heiko van Russen uit Oude Pekela moet 1893 in onderhandeling zijn met een firma in Duitsland over de levering van een voertuig, in beweging gebracht door een motor en dat op onze gewone kunstwegen gebruikt kan worden. Een wagen dus, die zonder paard in beweging wordt gebracht. ===== Ruth ===== * Naam van de herv. vrouwenvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht op 23 nov. 1922. Herdenkt haar 25-jarig bestaan in okt. 1939. ===== S10 ===== * De autoweg S10 door Nieuwe Pekela wordt op 12 april 1989 opengesteld voor het verkeer. ===== Samenvoeging ===== * Nu burgemeester wiki:Sijo Kornelis Haitsma Mulier in 1923 is benoemd tot burgemeester van Neede en dus heengaat als burgemeester van Nieuwe Pekela, worden er pogingen aangewend om de gemeenten Oude en Nieuwe Pekela tot één gemeente te verenigen, waardoor op het salaris van burgemeester, secretaris en enkele andere ambtenaren zou kunnen worden bezuinigd. In Nieuwe Pekela schijnt men echter voor een dergelijke samenstelling niet veel te gevoelen met het oog op het grote aantal fabrieksarbeiders die er in Oude Pekela wonen. ===== Samuel ===== * Naam van een geref. knapenvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht ca. 1903. ===== Savenije ===== * In Oude Pekela vindt op 18 sept. 1837 de oprichting plaats van een manufacturenzaak door de heer J.J. Savenije.

Scheepsbouw:

• De scheepsbouw heeft in de gemeente Oude Pekela, die wel de zetel van de scheepsrederijen genoemd mag worden, in het jaar 1856 een vroeger ongekende hoogte bereikt. Het getal grote zeeschepen, hier in het vorige jaar gebouwd, en gedurende deze winter opgetuigd, bedroeg 16, welker gezamenlijke waarde meer dan ƒ 350.000,- beloopt. Een bekoorlijk gezicht leverde hierdoor gedurende deze winter het zogenaamde Nieuwe Diep in Oude Pekela op, waar deze keurig gebouwde schepen ten volle opgetuigd als in een haven in de rij lagen, en dagelijks talrijke aanschouwers, zowel uit deze als de omliggende gemeenten tot zich lokten. Indien thans, in weerwil van alle belemmeringen, door een onbruikbaar vaarwater en buitengewone bekostiging van honderden guldens aan de te nauwe vallaten veroorzaakt, de ondernemingsgeest zich elk jare nog meer uitbreidt, - welk een bloei zal men dan niet voor de zenuw van onze staat hier mogen verwachten, als in het volgende jaar eens al deze belemmeringen zullen verdwijnen? Ook het te Oude Pekela sedert zes jaar bestaande zeemanscollege De Trouw bevindt zich in voortdurende bloei, en heeft gedurende de korte tijd van zijn bestaan reeds 51 jongelingen uit de hulpbehoevende stand met volle uitrusting voorzien naar zee geholpen.
• Ingezonden brief van een oud scheepsbouwmeester op 12 maart 1857: ‘Meermalen wordt in dit dagblad [Prov. Gron. Courant] gewag gemaakt van het bouwen of afvoeren van een nieuw zeeschip te Oude Pekela. Als een bijdrage tot de belangrijkheid van die tak van nijverheid in deze gemeente dient het volgende. Voor enige tijd zijn reeds twee nieuwe schepen van hier vertrokken en gepasseerde week tien nieuwe schoeners en koffen afgevoerd en op een dag het Bulster vallaat gepasseerd, terwijl eerstdaags nog twee of drie zullen volgen. De meeste van deze schepen zijn 160 à 170 ton groot en dus mede van het grootste charter, dat in deze provincie gebouwd wordt. Sedert geruime tijd hadden die schepen al liggen wachten op een gunstige wind, om van hier te vertrekken. Niet dat er dan kan gezeild worden, maar de bestuurders van de onderscheiden molenpolders hebben dan de attentie, om het water in de Pekel-Aa hoog op te malen, waardoor het varen mogelijk wordt in een kanaal, dat aan de stad behoort, maar waarlangs het grootste gedeelte van het jaar geen schoener of kof kan afgebracht worden tengevolge de ondiepten en verzuimd onderhoud. Dank zij bij deze toegebracht aan de heer Commissaris van de Koning in deze provincie, die door spoedige en gepaste bevelen gezorgd heeft, dat de schepen ook uit het Bulster vallaat en naar Nieuwe Schans konden avanceren. Het blijft evenwel te betreuren, dat, daar zo vele particulieren en autoriteiten samenwerken, om de scheepsbouw hier te bevorderen, de regering van de stad Groningen niets doet, om het kanaal behoorlijk te onderhouden. Terwijl onze helpers er weinig of geen belang bij hebben, ontving de stad nog op een dag ƒ 500,- verlaatsgeld van die tien schepen, maar blijft steeds in gebreke het diep te onderhouden of hetzelve in eigendom en onderhoud aan een van de betrokken gemeenten af te stoten.
• Het aantal scheepswerven in Oude en Nieuwe Pekela in 1858 bedraag 15 stuks.
• Van de werf van de scheepsbouwmeester L.H. de Wijk te Oude Pekela wordt op 5 mei 1869 te water gelaten het nieuw gebouwd brikschip //Goedhart//, de naam van de zoon van onze geachte burgemeester, medereder in die bodem. Dit schip zal bevaren worden door de scheepskapitein J.G. Sikkema en onder directie komen van de heer H.F. Kranenborg, als boekhouder. Wij maken hoofdzakelijk daarom melding van deze zaak, omdat dit het grootste schip is, dat tot nog toe hier gebouwd werd. Het heeft een laadvermogen van ruim 160 roggelasten. Dat hier nu zulk een groot schip kon gebouwd worden, is een gevolg van de verbetering van kanalen, van de verruiming van klap- en draaibruggen en van zeesluizen. Terwijl vroeger onze schepen van beduidend minder charter met grote moeite en kosten te worstelen hadden om naar buiten te komen, zal men weldra de onderhavige bodem, met nog een drietal kleinere schepen, getuigd en gedeeltelijk geballast zien afvaren en zee kiezen; zodat wij dan ook onze timmerwerven aan hen, die willen laten bouwen, ook voor de zogenaamde grote vaart, gerust durven aanbevelen.
• In de scheepsbouw is het te Oude Pekela in 1932, evenals elders, verbazend slecht. Het komt sporadisch voor dat nog een nieuw schip wordt opgezet. De scheepsbouwers hebben dan ook geen personeel meer en als er nog een beetje werk is, wordt dit met eigen personeel gedaan. Het gevolg is namelijk dit, dat de schippers niets te doen hebben en ook voor de mensen is het dan ook al heel slecht. Verscheidene schippers liggen hier, die in geen maanden een cent verdiend hebben.

===== Scheepsramp ===== * 11 okt. 1860 — ‘Vanmiddag om 2 uur is te Petten op het strand gelopen het te Oude Pekela thuis behorende kofschip ‘Remke’, gezagvoerder Scherpbier, van Libau naar Schiedam bestemd, geladen met gerst en haver. Van de equipage, bestaande uit acht personen, zijn zes omgekomen: de kapitein, zijn vrouw en twee kinderen, zijnde een meisje van acht en een jongetje van drie jaar, de stuurman en een matroos, terwijl twee matrozen, van s-middags 12 tot 's avonds 8 uur in het wand zich vasthoudende, alstoen met de reddingsboot, geassisteerd door een loodsboot, behouden aan het strand zijn gebracht. Hartverscheurend was het van het strand deze schipbreukelingen in levensgevaar te zien, zonder, door de hooggaande zeeën, enige redding te kunnen aanbrengen. In de armen des vaders was het driejarig zoontje bezweken; het meisje van acht jaar was aan de zijde van de moeder gestorven; de moeder zelve, na de dood van haar lievelingen en na enige uren lang lijden in half bewusteloze toestand geraakt. Wat moet bij een ramp van zulk een omvang in het gemoed van de gezagvoerder Scherpbier hebben omgegaan! Wij wagen zulks niet te beschrijven, doch verklaren ons de wanhoop, waarmee de echtgenoot en vader, na zijn vrouw een kus op het gelaat te hebben gedrukt, in de golven sprong, om te zien, of hij het strand, van waar zolang reeds hulp en redding was tegemoet gezien, niet vermocht te bereiken, en daardoor nog pogingen kon aanwenden, om zijn gade aan de dood te ontrukken. Het schijnt, dat dit het voornemen van de ongelukkige gezagvoerder is geweest; doch afgemat, als hij was, werd aldra de zee zijn graf.’

Scheepvaart:

• De gemeenteraad van Groningen besluit op 4 sept. 1876, onder goedkeuring van de Koning, vast te stellen het navolgend tarief van verlaatsgelden, te heffen bij elk van de twee nieuwe verlaten, die in de plaats van de op te ruimen dam te Nieuwe Pekela zullen worden gebouwd.\\

 * voor het doorschutten van ieder schip ƒ 0.30 voor het doorschutten van een praam ƒ 0.10
 * voor ieder vuren balk ƒ 0.01
 * voor ieder grenen balk ƒ 0.02
 * voor ieder plank of post ƒ 0.½
 * voor ieder juffer, groot of klein ƒ 0.½
 * voor de juffers, sparren of delen, op de houtvlotten liggende, direct uit de buitenhavens aangevoerd, zal niets gevorderd worden.

• Gedurende het jaar 1926 passeerden in de gemeente Oude Pekela 2.680 schepen richting Nieuwe Pekela en 2.400 schepen richting Winschoten.
• Het aantal schepen dat in 1927 de gemeente Oude Pekela is gepasseerd, bedraagt in de richting Nieuwe Pekela 2.488 en in de richting Winschoten 5.055.
• Gedurende het jaar 1929 zijn te Oude Pekela richting Nieuwe Pekela gevaren 2.774 schepen en in de richting Winschoten 4.035.
• In het jaar 1931 hebben in het kanaal te Pekela 1.213 schepen het eerste verlaat te Nieuwe Pekela gepasseerd en 3.500 schepen de Hoogebrug te Winschoten.
• Met vergunning van Ged. Staten van Groningen, stellen Burg. & Weth. van Groningen het Pekelderhoofddiep, vanaf het 1e verlaat te Nieuwe Pekela tot aan het Stadskanaal, buiten gebruik als scheepvaartkanaal. Er was vrijwel geen scheepvaart meer in het kanaal, dat nog hoofdzakelijk werd gebruikt door eigenaars van recreatieve vaartuigen. Met ingang van 19 juli 1971 zullen de sluizen en bruggen van dit kanaal niet meer voor de scheepvaart worden bediend, zodat dan geen vaart meer op het kanaal mogelijk zal zijn. De afwateringsfunctie van het Pekelderhoofddiep blijft onverlet.

===== Scherpbier ===== * Onder architectuur van de heer A. Meintema, gemeente-opzichter te Oude Pekela, werd in 1915 aanbesteed: het afbreken en de verbouwing van hotel Scherpbier tot een woonhuis met koperslagerij. ===== Scheve Draai ===== * Brug in Oude Pekela. Genoemd in 1805. ===== Schietpartij ===== * Voor het Groene Kruisgebouw aan de Feiko Clockstraat in Oude Pekela wordt op 3 mei 1982 de 29-jarige huisarts Irene van Ham neergeschoten door een 30-jarige echtgenote van een wachtmeester van de rijkspolitie uit die plaats. Enige tijd na de schietpartij beroofde de 30-jarige vrouw zich van het leven. De neergeschoten huisarts wordt met tal van schotwonden opgenomen in het ziekenhuis. ===== Schipbreuken ===== * In het jaar 1836 zijn 12 zeeschepen van Oude en Nieuwe Pekela verongelukt. ===== Schippersbeurs ===== * Te Oude Pekela. Opgericht op 2 maart 1929 door o.a. de heer J. Boswijk. In 1946 wordt besloten dat de schippersbeurs definitief in deze plaats gevestigd zal blijven. Als hoofdmotief wordt hiervoor aangevoerd dat Oude Pekela als industrieplaats grotere betekenis heeft dan Winschoten.

===== Schippersgilde =====  * Op 3 juli 1752 vindt de oprichting plaats van een willekeur voor het grote schippersgilde in  Nieuwe Pekela ‘tot wering van de ontheiliging van de Sabbath’.

Scholen:

• In 1664: ‘Lue Jansen, aennemer, betaelt 960 Car. gl. voor het maken ende setten van een nieuw huijs in de Pekel, waerin de schoele sal worden gehouden ...’.
• De hoofdschool naast de toren te Nieuwe Pekela wordt op 1 febr. 1837 door brand zwaar beschadigd. Het dak en houtwerk boven de school en schoolmeesterswoning is geheel afgebrand. Het muurwerk alleen is staan gebleven.
• Op 18 aug. 1845 vindt de inwijding plaats van de school bij het middelste verlaat te Oude Pekela.
• Op 9 okt. 1922 vindt in Oude Pekela de inwijding van de nieuwe ULO-school plaats. De opening geschiedt door de burgemeester.

Scholtenswijk:

• Naam van een waterschap te Oude Pekela. Opgericht in 1912. Eerste bestuursleden: R. Huising, H.W. Kiers en R. Stuut.
• In Oude Pekela wordt in juni 1956 een begin gemaakt met het dempen van de Scholtenswijk. Hiermede komt tevens een einde aan het bestaan van een ijsbaan achter de Veendijk. Deze ijsbaan was gelegen op de drie laag gelegen weilanden tussen Koster’s molen en de Veendijk. Wanneer de waterstand in de herfst in het Pekelderdiep steeg, liepen deze weilanden onder en zo ontstond bij vorstperioden een grote ijsbaan, die zeer in trek was. Voorlopig blijft de wijk, waaraan het watermolentje staat, nog in verbinding met het Pekelderdiep via de uitmonding bij het Leger des Heilsgebouw. Het dempen van de Scholtenswijk houdt verband met de nieuwe waterschapsplannen en de nieuwste plannen voor uitbreiding van gemeentewerken.

===== Schoorsteengeld ===== * De pastorie te Oude Pekela beschikt in 1807 over acht schoorstenen, waarvoor de predikant het schoorsteengeld moet betalen. Deze, ds. Meurs, verzoekt aan de bestuurders van de stad Groningen, aangezien hij alle schoorstenen voor zijn huishouding niet nodig heeft, om vrijstelling van betaling voor vier schoorstenen waarbij hij voorstelt dat de stad Groningen de betaling van de resterende vier schoorstenen voor haar rekening neemt ‘aangezien die pastorij mede diende tot een logement voor de Hrn. Raads-Gecomm., die jaarlijks naar de Pekela in commissie reisen’. Burgemeesters en Raad van Groningen besluiten dat in het vervolg vier schoorstenen ten laste komen van de predikant te Oude Pekela terwijl verder wordt onderzocht ‘of niet de vier overige schoorstenen zouden kunnen worden geremoveerd’. ===== Schrokkelkampen ===== * In de gemeenteraad van Oude Pekela wordt in 1845 gesproken over de aanleg van een weg van Oude Pekela over de z.g. Schrokkelkampen naar Blijham. ===== Schuitenvoerder ===== * Burg. & Weth. van Oude Pekela brengen bij deze ter kennis van de belanghebbenden dat door de raad op 1 maart 1860 is benoemd tot schuitenvoerder van deze gemeente op Groningen: Wessel Pieters Wessels, welke die betrekking inmiddels heeft aanvaard, en van nu voortaan, met uitsluiting van alle anderen, bevoegd is, om koopmanschappen en andere goederen per schuit van Oude Pekela naar Groningen en terug te mogen vervoeren. ===== S.D.A.P. ===== * De afdeling Oude Pekela van de sociaal-democratische bond kan op 23 okt. 1892 gevestigd heten. Het ingeschreven ledental bedraagt reeds meer dan 70. Binnen enkele dagen zal het vaandel worden ingewijd, dat zal bestaan uit rode stof, omzoomd met verzilverde franje en kwasten, terwijl het motto eveneens met zilveren letters op het doek geborduurd zal zijn. Het model is genomen naar het vaandel van de afd. Groningen van dezelfde bond. Op 30 oktober vindt in café Boezeman te Oude Pekela de feestelijke inwijding van het vaandel plaats. Op 11 november telt de vereniging reeds 150 leden. De vereniging is opgericht op 9 april 1899. Oprichters waren de heren: H. Das, J. Visser, W. Kok en A. Oldenburger. ===== Semsmarken ===== * Bestuur en collega’s nemen op 20 maart 1992 afscheid van de heer W.J. Ottjes, mede-directeur van de Scholengemeenschap Semsmarken. Ottjes was jarenlang adjunct-directeur van de voormalige Talmaschool, beter bekend als de Nieuwepekelder lts en vervolgens van Scholengemeenschap ‘t Kienholt, de latere Semsmarken. Wessel Ottjes was ruim 35 jaar in het onderwijs werkzaam. ===== Shell-station ===== * Burgemeester wiki:Tale Evenhuis van Nieuwe Pekela opent op 1 dec. 1959 het nieuwe Shell station aan de provinciale weg Veendam-Pekela-Winschoten. ===== Sigarenfabriek ===== * Door de heren Hinders, Stoppelman, gebr. Siemens, Oldenburger en Veendorp wordt op 29 sept. 1920 te Oude Pekela een coöperatieve sigarenfabriek opgericht. ===== Sluis ===== * In Nieuwe Pekela, in de buurt van de Tweede Ontsluitingsweg, wordt in okt. 1986 druk gewerkt aan de bouw van een nieuwe sluis. Daarvoor is het noodzakelijk dat een gedeelte van de oude sluis wordt opgeruimd. Volgens insiders wordt de nieuwe sluis de derde in zijn soort. De tweede, die nu dus wordt opgeruimd, heeft bijna een eeuw gefunctioneerd. ===== Snelverkeersweg ===== * In Oude en Nieuwe Pekela wordt op 11 okt. 1957 de nieuwe snelverkeersweg, die de Winschoterweg met de betonweg Nieuwe Pekela-Veendam verbindt, officieel geopend. ===== Snikke; "Mit snikke noar Stad" ===== . Hoorspel geschreven door oud-burgemeester Scholtens van Oude Pekela. Het verplaatst de toehoorder in de gemoedelijke tijd van de trekschuit en de nachtwacht. Op 8 mei 1952 uitgezonden door de Radio-Omroep Noord. ===== Snikke, De ===== * Cultureel centrum aan de Raadhuislaan 37 te Oude Pekela. Geopend op 16 okt. 1968. ===== Snikkevoarders, De ===== * In novemer 1994 werd in Nieuwe Pekela een shantykoor opgericht. Het koor draagt de naam De Snikkevoarders. Het dorpshuis De Kiepe is zijn domicilie. ===== Soli Deo Gloria ===== * In gebouw Het Anker bij de gereformeerde kerk in Oude Pekela vindt op 4 aug. 1945 de oprichting plaats van de chr. muziekvereniging Soli Deo Gloria. Het eerste bestuur wordt gevormd door A. Hulzebos, voorzitter, J.F. de Boer, secretaris, T. van der Veen, penningmeester, E. Horlings en R. Boven, leden.

Sparreboom:

• Op 12 maart 1918 werd door de drie gebroeders Sparreboom in het perceel waar in 1948 de tricotagefabriek van de N.V. A. Westers & Zoon is gevestigd, een kartonnagefabriek gesticht. Er werd met een 20 à 25-tal mannelijke personeelsleden begonnen, welk aantal door het plakken van doosjes al gauw met een 50-tal meisjes werd uitgebreid. Op 21 sept. 1932 werd overgegaan tot de stichting van een N.V. Het personeel breidde zich gestadig uit en was soms 200. De verhouding tussen directie en personeel is uitstekend. Zeer veel wordt ook gedaan aan sport; er bestaat een bedrijfsvoetbalclub De Sparren.
• In Oude Pekela zullen de namen Sparreboom en Free binnenkort verdwijnen uit het telefoonboek. De twee kartonnagefabrieken,het beeld van Oude Pekela sinds mensenheugenis bepaalden, zijn vanaf 17 febr. 1994 samengebundeld in GSF Verpakkingen B.V. De nieuwe onderneming is de jongste loot aan de Oostgroningse kartonindustrie. De drie bedrijven, waaruit GSF is geboren (Gelria uit Barneveld, Sparreboom en Free uit Oude Pekela) waren elk afzonderlijk te klein om voort te bestaan. Door de krachten te bundelen zal het nieuwe bedrijf in Oude Pekela in staat zijn een voorname plaats te verwerven op de wereldmarkt.

===== Spelling ===== * Op de openbare scholen in de gemeente Oude Pekela is de nieuwe spelling reeds ingevoerd. ===== Spil, De ===== * Aan de Beukenlaan te Nieuwe Pekela wordt op 16 aug. 1991 de nieuwe sporthal door burgemeester Chris Arlman officieel geopend. De nieuwe sporthal ontvangt de naam De Spil. ===== Sportcentrum ===== * Wethouder wiki:Luppo Leeuwerik geeft op 2 mei 1991 het startsein voor de bouw van het nieuwe sportcentrum in Oude Pekela. Het project voorziet in de integratie van de bestaande sporthal en dojo in een groot geheel, dat verder onder meer zal gaan bestaan uit een overdekt zwembad, een buitenbad, een restaurant, bowlingbanen, sauna en fitnessruimte ===== Sporthal ===== * De wethouders wiki:Albert Schrik (sport) en wiki:Eppo Geert Kaldijk (vrom) van de gemeente Pekela plaatsen op 15 nov. 1990 een gedenksteen in een van de gevels van de nieuw te bouwen sporthal in Nieuwe Pekela. De hal verrijst aan de Beukenlaan, op de plaats van het vroegere gemeentelijk zwembad. ===== Stadsmeierrechten ===== * Stelsel van regels die de rechten en plichten van de huurders van stadsvenen in de Groninger Veenkoloniën regelden. De stad Groningen was eigenares van een groot gedeelte van de veenkoloniën en verhuurde deze op basis van de door haar opgestelde 'conditiën van verhuiringhe'. Deze huurovereenkomsten waren onopzegbaar en de huurpacht was onverandelijk. De huurders van de venen, landbouwers en particulieren, waren verplicht bij verkoop (overdracht) van het door hen gebouwde, vijf procent van de verkoopprijs aan de stad Groningen te betalen. Na een periode van drieënhalve eeuw kwam er op 2 nov. 1988 een einde aan de stadsmeierrechten van de stad Groningen in Oude en Nieuwe Pekela. ===== Stakingen ===== * In de strokarton- en aardappelmeelfabrieken te Oude Pekela vinden in 1892 en 1893 werkstakingen plaats die gepaard gaan met ernstige ongeregelheden. ===== Stavoren ===== * Naam van de koren- en pelmolen, bij het middelste verlaat te Oude Pekela op eigen grond. Eigenaar: A.A. Borgman. Op 25 nov. 1858 te koop aangeboden. ===== Steen- en pannenfabriek ===== * Goedkeuring van het college van Ged. Staten van 22 maart 1855 aan Gerhardus Hindrikus Holtman, scheepsbouwer te Nieuwe Pekela, en Richte Eppes Hilbrandi, wonende te Blijham, om op de percelen 872, 873 en 874 aan de zuidkant van het hoofddiep te Oude Pekela, op een afstand van ca. 100 ellen van de rijweg, een steen- en pannenfabriek op te richten. Het laden en lossen mag niet plaats vinden in het hoofddiep maar in de langs genoemde percelen lopende wijk.

Stem, De Kleine:

• Naam van een kinderkoor te Oude Pekela. Opgericht in 1929 onder leiding van de heer W.B. Stegeman jr. uit Winschoten. Viert in febr. 1938 haar 10-jarig bestaan.
• Naam van een kinderkoor, opgericht op 12 nov. 1948 door de arbeiderszangvereniging Kunst na Arbeid te Nieuwe Pekela.

===== Stichting van Pekela ===== * Op 21 juni 1599 wordt de veenkolonie Pekela gesticht. ===== Stoomboot ===== * In Oude Pekela was 21 febr. 1873 alles op de been. Men had daar nog nooit een stoomboot zien varen en nu verscheen onverwacht - met een bijzondere zending - kapitein Bos met de stoomboot Oldambt, varende tussen Winschoten en Termunterzijl. Dat oud en jong het zien moest, is te begrijpen. ===== Stoomtram ===== * De stoomtram Oldambt-Pekela heeft op 10 aug. 1939 zijn laatste rit gemaakt vanaf Winschoten naar Stadskanaal. Voor ongeveer 55 jaar kwam de stoomtram in de gemeente Oude Pekela en ook Nieuwe Pekela werd uit zijn isolement verlost. Met veel gejuich werd de tram toen ingehaald en inderdaad bleek de tram in een behoefte te voorzien. ‘Sic transit gloria mundi’, zo is het ook met onze stoomtram. Het passagiersvervoer op de lijnen stond reeds lang stil. Aanvankelijk werd nog geprobeerd om met een motortram te rijden, maar dit ronkend, hortend en stotend vehikel werd reeds zeer spoedig een mislukking. Toen kwamen de autobussen en deze hebben de personentram heel spoedig doen vergeten. De goederendienst werd echter voortgezet. En zo kon men nog iedere dag het goederentrammetje door de Pekela's zien rijden, vanaf Stadskanaal naar Winschoten. Sinds Stadskanaal niet meer in het spoorverkeer is opgenomen, werden de belangen die Oldambt-Pekela hier had, in de vorm van goederenvervoer, steeds minder. Zowel de laatste conducteur, de heer H. Pater, als de laatste machinist, de heer Van Wijk, hebben inmiddels een andere baan gevonden.

Straatnaamgeving Nieuwe Pekela:

• De gemeenteraad van Nieuwe Pekela besluit op 28 maart 1946 tot naamgeving van de volgende straten: \\

 * Grens Oude Pekela tot boerderij Van der Veen: __Abraham Westersstraat__. Abraham Westers was een persoon die vooral op sociaal en filantropisch gebied veel voor de gemeente heeft gedaan.
 * Boerderij Van der Veen tot Onstwedderweg: __Albert Reijndersstraat__. Albert Reijnders is een oud-ontvanger, die veel heeft gedaan voor het verharden van de weg landzijde en die op het gebied van geheelonthouding een gezien persoon was.
 * Onstwedderweg tot wijnfabriek Nieboer: __Albatrosstraat__. Deze is genoemd naar de bekende sigarenfabriek van de firma Koning.
 * Wijnfabriek Nieboer tot Nutsspaarbank: __Ds. Sicco Tjadenstraat__. Ds. Sicco Tjaden was één van de eerste en bekendste predikanten in deze gemeente.
 * Nutsspaarbank tot boerderij Bakker: __Dokter Harm Brouwerstraat__. Harm Brouwer was een zeer kundig en bemind geneesheer.
 * Boerderij Bakker tot Doorsnee: __Jan Oldenburgerstraat__. Jan Oldenburger was zeekapitein in deze gemeente.
 * Doorsnee tot meubelfabriek Kampinga: __Jan R. Stuutstraat__. Jan R. Stuut was jaren wethouder van deze gemeente. Hij heeft veel gedaan voor de landontginning.
 * Meubelfabriek Kampinga tot boerderij Munneke: __Jacob de Weerdstraat__. Jacob de Weerd was ook vele jaren wethouder van deze gemeente.
 * Boerderij Munneke tot boerderij Zunninghe: __Molenstraat__. Dit omdat daar de enige molen in deze gemeente staat.
 * Boerderij Zunninghe tot Tilbat: __Tilstraat__. Dit omdat daar vroeger een z.g. hoge tilbrug is geweest.
 * Tilbat tot grens gemeente Wildervank: __Verlengde Tilstraat__. 
 * Uitbreidingsplan Doorsnee:
 *  a. Verbindingsweg: __Jan Koolhoflaan__. wiki:Jan Koolhof was een illegaal werker en is op beestachtige wijze door de nazi's vermoord.
 *  b. __Harm Heijeslaan__. wiki:Harm Heijes is door de Duitsers gefusilleerd.
 *  c. __Harm van der Laanweg__. wiki:Harm van der Laan was, evenals Koolhof, illegaal werker en werd ook op beestachtige wijze vermoord.

• Door de raad van de gemeente Nieuwe Pekela wordt op 21 aug. 1946 besloten de naam Verlengde Tilstraat te wijzigen in H.B. Hulsmanstraat. Hulsman heeft als voorzitter van de vroegere S.D.A.P. en als raadslid van de gemeente Nieuwe Pekela veel voor de arbeiders gedaan.
• De gemeenteraad van Nieuwe Pekela besluit op 23 aug. 1948 om de laan, die de verbindingsweg vormt tussen de Harm Heijeslaan en de Harm van der Laanweg, de naam te geven van __Johannes Dijkhuislaan__. Johan Dijkhuis was een illegale werker, die bij een poging om de Rijn over te zwemmen, om berichten van het noorden naar het zuiden te brengen, om het leven is gekomen.
• De gemeenteraad van Nieuwe Pekela besluit op 23 jan. 1952 aan de nieuw aangelegde straten in het uitbreidinsplan //Centrum// de volgende namen te geven: Beukenlaan, Sportlaan, Verlengde Sportlaan, Prunuslaan, Lindenlaan, Meidoornlaan, Acacialaan, Berkenlaan en Rozenlaan.
• In het kader van het waterschapsplan Pekela-Zuidkant wordt door de gemeenteraad van Nieuwe Pekela op 22 juni 1970 een aantal straten van een naam voorzien. De ontsluitingsweg, lopende van de Poortmanswijk naar Boven Pekela, krijgt de naam Nieuwe Zuideraanleg; de opgaande wegen naar de Nieuwe Zuideraanleg zullen, gerekend vanaf het benedeneind van de gemeente als resp. 1e en 2e Ontsluitingsweg worden aangeduid, terwijl de tegenwoordige Wilde Plaats zal worden omgedoopt in 3e Ontsluitingsweg. De weg langs het gemeentehuis naar de hervormde kerk zal voortaan de naam Torenstraat dragen.

Straatnaamgeving Oude Pekela:

• Aan de nieuw aan te leggen straatweg te Oude Pekela wordt in 1919 de naam gegeven van __Burgemeester van Weringstraat__.
• Door de raad van de gemeente Oude Pekela worden in 1922 de volgende straatnamen vastgesteld: De weg, lopende van de Winschoterweg af tot aan de Burgemeester van Weringstraat wordt genoemd __Binnenweg__, de verbindingsweg tussen de Burgemeester van Weringstraat en de Binnenweg __Dwarsstraat__, de toegangsweg van de hoofdweg af langs de gemeenteschool naar de Binnenweg __Schoolstraat__ en de toegangsweg naar het uitbreidingsplan bij de fabriek Union, de __A-straat__.
• Als gevolg van de aanbouw van woningen in het uitbreidingsplan te Oude Pekela, is het nodig aan de nieuwe wegen straatnamen te geven. In 1936 wordt besloten een verlengstuk van de A-straat en lopende tot de ingang van het voetbalveld, eveneens __A-straat__ te noemen. Verder om de weg, lopende van de Binnenweg, parallel aan de Dwarsstraat, naar het achterste gedeelte van de Burg. van Weringstraat, __Meidoornlaan__ en de nog niet verharde weg, lopende van de Meidoornlaan naar de Winschoterweg, __Sportlaan__ te noemen.
• De raad van de gemeente Oude Pekela besluit in 1939 om het nieuwe gedeelte in het uitbreidingsplan, waar woningen voor ouden van dagen zijn gebouwd, te noemen __Rozenhof__. In bedoeld gedeelte zijn op 1 mei jl. de eerste 12 woningen in gebruik genomen, terwijl, zodra daaraan behoefte bestaat, nog eens 20 woningen zullen worden bijgebouwd.
• Vanaf 5 juli 1951 wordt de hoofdweg, aan weerszijden van het kanaal, in tweeën gesplitst. De weg vanaf de Blijhamsterbrug tot en met de r.k. kerk zal voortaan worden genoemd __Feiko Clockstraat__ en vanaf de r.k. kerk tot de grenswijk __W.H. Bosgrastraat__. De landszijdeweg zal voortaan genoemd worden, vanaf de Blijhamsterbrug tot de Compagniesterwijk __Hendrik Westerstraat__ en vanaf de Compagniesterwijk tot de Verlaatjeswijk __H. Hindersstraat__. Bovendien zullen heel wat tegenwoordig bekende namen verdwijnen. Tegen deze veranderingen, zoals deze door het college van Burg. & Weth. was voorgesteld, was nogal verzet, vooral van de CPN-zijde, die daar namen van de verzetsstrijders voor in de plaats wilde.
• Nu de nieuwe openbare lagere school in het centrum van Oude Pekela haar voltooiing nadert en de wegen die er heen leiden klaar zijn, besluit de gemeenteraad deze twee straten reeds in nov. 1953 een naam te geven. Zo zal de verbindingsweg van de Pekelder Hoofdweg af tot aan de nog nieuw aan te leggen provinciale weg, de naam __Raadhuislaan__ krijgen. De straat, lopende van de Burg. van Weringstraat tot aan de Raadhuislaan zal __Parklaan__ worden genoemd.
• De straat, lopende ten noorden van de openbare lagere school 1 in het uitbreidingsplan Centrum te Oude Pekela, krijgt in 1954 de naam __Burgemeester Huisingalaan__.
• De raad van Oude Pekela besluit in 1955 de volgende straatnamen te geven in het uitbreidingsplan Centrum: \\

 * de straat, lopende naast en achter de woning van de heer Hilberdink, via de geprojecteerde sportvelden naar de Raadhuislaan: __Burgemeester Snaterlaan__;
 * de straat, lopende vanaf de nieuwe school in noordelijke richting naar de onder a genoemde straat: __Burgemeester van Bakkeneslaan__;
 * de straat waaraan de bejaardenwoningen zijn geprojecteerd: __Burgemeester Borgesiuslaan__;
 * het plein voor de nieuwe school: __Elso Freeplein__;
 * het plein voor het nog te bouwen raadhuis: __Raadhuisplein__.

• De nieuwe straten ten zuiden van de openbare school in het uitbreidingsplan Centrum te Oude Pekela hebben in 1957 een naam gekregen. Gerekend vanaf de Raadhuislaan heten zij: __Lijsterbesstraat__, __Acaciastraat__, __Gouden Regenstraat__ en __Meidoornstraat__.
• Een tweetal in het plan Roomse Wijk te Oude Pekela gereed gekomen straten krijgt in 1959 een naam. Die ten oosten van de Johan van Oldenbarneveldtstraat zal __Willem de Zwijgerlaan__ heten. De straat die daarmede parallel loopt __Johan de Wittstraat__.
• Een aantal straten in het uitbreidingsplan tussen de Raadhuislaan en de IJsbaanlaan te Oude Pekela heeft op 11 juni 1963 een naam gekregen. Het betreft hier: __Vrijheidsstraat__, __Prins Mauritsstraat__, __Graaf Adolfstraat__, __Scheepvaartstraat__, __Scheepshellingstraat__, __Veenderijstraat__, __Zeepziederijstraat__ en __Zoutziederijstraat__.
• In 1971 zijn in het bestemmingsplan Noord de volgende straatnamen aangenomen: __Apollolaan__, __Titanstraat__, __Spoetnikstraat__, __Noordkante__, __Veemstede__, __Gruppel__ en __Ring__.
• Twee nieuw aangelegde straten tussen de Draijerswijk en de Haanswijk in Oude Pekela krijgen in april 1981 namen die afkomstig zijn uit de [voormalige] joodse gemeenschap. Het zijn de __Anne Frankstraat__ en de __Abraham Toncmanstraat__.
• Op 5 juli 1994 wordt besloten aan de nieuwe straten in Plan Zuid II de volgende namen toe te kennen: __Vijverlaan__, __Roerdomp__, __Rietgors__ en __Meerkoet__.

===== Straatverlichting ===== * In Oude Pekela vindt op 7 juli 1955 de officiële ontsteking plaats van de elektrische straatverlichting waarmee de gehele plaats nu elektrisch is verlicht. De gasverlichting behoort hiermede tot het verleden. ===== Straatvuilnis ===== * Op 17 april 1882 heeft in Oude Pekela de eerste veiling plaats van de Emder staatvuilnis. Ongeveer 80 lasten à 2.000 kilo zijn verkocht voor ƒ 5,50 à ƒ 5,75 per last, buiten de vracht, die de afnemers naar hier in rekening wordt gebracht met ƒ 1,75 per last.

Strokartonindustrie:

• 'Oude Pekela is zeer éénzijdig gebaseerd op de (stro)kartonindustrie. Deze eenzijdige economische basis wordt weerspiegeld in de samenstelling van de beroepsbevolking. Gezien de concentratietendens in deze bedrijfstak moet de eenzijdigheid van Oude Pekela worden doorbroken, tenzij het beleid kiest voor een drastische inkrimping van het inwonertal van deze plaats, dan wel voor een gestimuleerde uitgroei tot een 'arbeiderswijk' van Winschoten'. Deze conclusie staat vermeld in het rapport 'Herstructurering van Oostelijk Groningen', samengesteld door de Noordelijke Economische Technologische Organisatie te Groningen, in samenwerking met het Instituut voor Economisch Onderzoek en het Geografisch Instituut van de Rijksuniversiteit in Groningen [maart 1970]. Opdrachtgevers waren 17 gemeenten in Oost-Groningen, waaronder de beide Pekela's.
• Bij de karton- en papiergigant KNP-BT zullen tengevolge van sanering in deze branche honderden banen verloren te gaan. Binnen het concern dreigen voor eind 1994 tenminste 450 mensen hun baan kwijt te raken. Alleen al in Oude Pekela zullen dat er ca. 300 zijn op een totaal van 750 medewerkers. Het verlies van 250 banen in de Pekelder kartonindustrie betekent dat het aantal werklozen in de gemeente Pekela zal oplopen van 699 tot ruim boven de 800. Op elke drie Pekelders met een baan van 15 uur per week of langer is er dan eentje zonder werk.
• De drie karton producerende bedrijven in Oude Pekela (KNP De Kroon, Triton Karton Pekela en Kappa Britannia) gaan in 1994 samen tot één nieuwe onderneming onder de naam Attica. Het nieuwe bedrijf zal ongeveer 230 werknemers tellen. De drie bedrijven waren al werkmaatschappijen onder de Koninklijke KNP BT. Attica gaat zich geheel toeleggen op de productie van specialiteitenkarton, dat wordt toegepast bij onder meer spel- en puzzeldozen en luxe geschenkverpakkingen. Belangrijke afzetmarkten zijn de Benelux, Duitsland, Frankrijk en Engeland.

===== Stroobos ===== * Zie hiervoor de site [[1]] ===== Succes ===== Naam van een dorsvereniging in Oude Pekela. Opgericht in 1913. Bestaat in febr. 1953 40 jaar.

Sursum Corda:

• Naam van een vrijzinnige jongeliedenvereniging uit Oude Pekela. Opgericht op 20 jan. 1889. Vierde in 1948 haar 50-jarig bestaan.
• Herv. kerkkoor uit Nieuwe Pekela. Opgericht op 8 okt. 1931. Het initiatief daartoe ging destijds uit van de heren K. Lukkien, J.H. Mellema, A. Meijering, L. Nust en A. ten Hoorn. De eerste dirigent was Johannes Bosch.

===== Swinging soul combine, bluesstation Mitchel/5 ===== * Sinds dec. 1969 een eigen onderkomen van de (Oude) Pekelder jongeren. Het betreft een oude boerderij aan de Achterweg aldaar. ===== Synagoge ===== * De katholieke jeugdbeweging te Oude Pekela is op 13 sept. 1947 bij onderhandse aankoop eigenaar geworden van de joodse kerk met pastorie. De joodse kerk zal t.z.t. worden ingericht als gebouw voor de katholieke jeugdbeweging in het algemeen en voor de padvinderij in het bijzonder.

Tabitha:

• Naam van een evangelisch-lutherse meisjesvereniging uit Oude Pekela. Opgericht ca. 1895. Vierde in 1935 haar 40-jarig jubileum.

===== Tandarts ===== * Vanaf 27 juni 1938 heeft ook Oude Pekela zijn eigen tandarts. De heer wiki:Marten Kornelis van Dijken heeft twee kamers van hotel Nienoord laten inrichten als dokterskamer.

Tegeltrottoir:

• De gemeenteraad van Oude Pekela besluit in 1930 tot de aanleg van een tegeltrottoir, ter breedte van vijf à zes tegels, langs de straatweg gelegen tussen de Scholtenswijk en de Burgemeester van Weringstraat.
• Op 19 april 1938 is te Oude Pekela begonnen met het leggen van het trottoir vanaf de Scholtenswijk tot de r.k. kerk.

Telefoon:

• Met ingang van 1 sept. 1905 voor het algemeen verkeer in Oude en Nieuwe Pekela opengesteld.
• Met ingang van 9 juni 1907 is het rijkstelefoonkantoor te Oude Pekela op zon- en feestdagen 's morgens geopend van half acht tot half negen en 's middags van half een tot half twee.
• Vanaf 4 maart 1948 zijn de gemeenten Oude en Nieuwe Pekela ook 's nachts telefonisch bereikbaar.

===== Telegraafkantoor ===== * Te rekenen van 1 maart 1868 zal het onlangs geopende rijkstelegraafkantoor te Oude Pekela op zon- en feestdagen open zijn van 8 tot 9 uur voormiddag en van 12 tot 3 uur ’s middags. ===== Terralum ===== * Fabriek voor de vervaardiging van kunsttanden, in 1957 gevestigd aan de Thorbeckelaan te Oude Pekela. ===== Timmerlieden ===== * In Oude Pekela is op 6 april 1917 een collectief contract afgesloten tussen patroons en gezellen in het timmervak. \\

 - Het minimumloon voor een timmerman wordt vastgesteld op 30 cent per uur;
 - De werkdag wordt bepaald van 's morgens zes tot 's avonds zes uur, met inbegrip van de schafttijden, met dien verstande dat de middagschafttijd 1½ uur zal bedragen. Zaterdags eindigt de werktijd om 4 uur 's middags.

Tollen:

• Op de weg van Oude Pekela naar Winschoten wordt op 18 sept. 1871 begonnen met tolheffing.
• Met ingang van 1 jan. 1937 zijn de drie tollen te Oude Pekela definitief verdwenen.

===== Toneelvereniging ===== * In 1934 is te Oude Pekela een r.k. toneelvereniging opgericht. Het bestuur is als volgt samengesteld: R. Nagengast, voorzitter; J. Sinot, secretaris; H. Kroeze, penningmeester.

Torens:

• Op het verzoek van 17 juni 1697 van de ingezetenen van Pekela, ‘om een toorn aldaer tot meerder gerijff der ingesetenen te moogen setten, belovende daertoe vijff hondert gl. bij middel van collecte te sullen contribueren, versoeckende mede hietoe haer Ed. Moog. goedheijt in desen als voor desen hebbende betoont’. ‘De h. heeren Borgemesteren ende raadt remonstranten toegestaan om een toorn in voegen ten requeste versocht, te moogen bouwen; en wordt an deselve tot dien einde van de stadt vereert een somma van hondert rijxdaelders, mit dat zulx alles geschiede met kennisse van de Stad’.
• De toren bij de Ned. herv. kerk in [Oude] Pekela is thans [30 jan 1804] zeer zwak en dreigt te zullen instorten.

===== Tot Nut en Genoegen ===== * Naam van een Israëlitische zang- en toneelvereniging te Oude Pekela. Opgericht in 1909. ===== Tramrails ===== * De tramrails te Oude Pekela zijn op 23 nov. 1939 uit de gehele plaats verwijderd. ===== Trouw, De ===== * Het zeemanscollege De Trouw te Oude Pekela is in 1899 ontbonden. ===== Treurwilg ===== * De 50 jaar oude, beeldbepalende treurwilg in het park naast het gemeentehuis te Oude Pekela is niet meer. De vaak als decor voor een fraaie foto van een pril bruidspaar gebruikte wilg is op 11 april 1997 door een krachtige wind geveld. ===== Tuinkampen, De ===== * Bij graafwerkzaamheden in nov. 1955 in het uitbreidingsplan Centrum te Oude Pekela, ter plaatse waar zich voorheen ‘de Tuinkampen’ uitstrekten, heeft men de vroegere loop van een flinke rivier aangesneden. Ook enkele keren eerder heeft men verder naar het westen deze rivierloop aangetroffen. Het zal dus een zijrivier van de Pekel A geweest zijn, komende uit het Westerleese veen. Ter hoogte van het in aanbouw zijnde nieuwe gemeentehuis van Oude Pekela mondde zij uit in de aldaar kronkelende Pekel A.

Turfweg:

• Kon. Besluit van 23 aug. 1851 waarbij aan het gemeentebestuur van Oude Pekela vergunning wordt verleend tot aanleg van een kunst- of grindweg vanaf deze plaats naar Blijham. De weg wordt op 1 aug. 1852 opengesteld.
• De nieuwe Turfweg tussen Oude Pekela en Blijham wordt in dec. 1963 geopend door drs. J.A.C. van Burg, burgemeester van Oude Pekela en mr. J.P. Boersma, burgemeester van Wedde.

===== Tweede Wereldoorlog ===== * Op 10 mei 1940 wordt ten gevolge van het onaangekondigd opblazen van de Wedderklapbrug te Oude Pekela, door het Nederlandse leger, aan de in de omgeving liggende percelen grote schade aangericht. Ook de Blijhamsterbrug en de klapbrug te Winschoter Zuiderveen (Gockinga’s wijk) worden door het Nederlands leger opgeblazen. In Nieuwe Pekela worden, eveneens op last van de Nederlandse militaire overheid, de Onstwedder en Doorsneebrug opgeblazen. ===== UDI ===== * Uitspanning door Inspanning. Naam van een toneelvereniging te Nieuwe Pekela. Aldaar opgericht in café Huls op 19 nov. 1945. ===== Uitbreidingsplannen ===== * In Oude Pekela wordt in 1949 hard gewerkt aan de totstandkoming van het tweede uitbreidingsplan, te weten het plan Roomse Wijk, Hereswijk, Jansinghswijk en Zeepziederswijk. De laatste drie wijken zullen dan voor een gedeelte worden gedempt. ===== Unitis Viribus (met vereende krachten) ===== * Naam van een vereniging te Oude Pekela die tot doel heeft de bevordering van de zedelijke, godsdienstige en maatschappelijke belangen van de rooms-katholieken te Oude en Nieuwe Pekela. Opgericht op 17 maart 1917 en aangegaan vanaf die datum tot en met 31 maart 1947. ===== Union ===== * De te Oude Pekela nieuw opgerichte papierfabriek Union begint in juni 1884 te werken. De fabriek verschaft werk aan een 30-tal arbeiders. ===== Union l' ===== * Naam van een café, annex kruidenierswinkel in Oude Pekela in 1892.

Uurwerk:

• De Stad [Groningen] staat op 17 jan. 1698 toe dat in de nieuw gebouwde toren te Pekela een uurwerk met klok zal worden gemaakt, ‘mits dat het selve tot laste van de ingesetenen sal worden onderhouden’.
• Stadtsbouwmeester Mattias Kruijff koopt in 1698 ‘een orlogi soo gebruijckt is geweest in de tooren tot baffelt [Baflo]’ voor de somma van 63 gulden. Dit uurwerk zal geplaatst worden in de toren te Pekela.

===== Valk, De ===== * In 1919 naam van een café in Oude Pekela. ===== Veemarkt ===== * In Nieuwe Pekela wordt in 1854 een nieuwe veemarkt opgericht.

Veendijk:

• Een veendijk diende in vroegere jaren om het zure veenwater uit de ontgonnen venen van de akkers te weren.
• Op de Veendijk in Oude Pekela wonen in 1897 plm. 300 personen.
• Naam van de achtste toneelvereniging in Oude Pekela, opgericht in febr. 1946. De club staat dan onder leiding van wiki:Hagen Schetsberg.
• Ook wel //De Jordaan// van Oude Pekela genoemd. In nov. 1967 geheel verdwenen. De laatste bewoners van dit bijzondere streekje, dat eens door 72 gezinnen werd bewoond, verhuisden op 5 okt. jl. Het betekende het definitieve einde van de Veendijk.

===== Veenmeiers ===== * Bij vonnis in hoger beroep van de rechtbank te Winschoten in nov. 1882 wordt bepaald dat de stad Groningen, die als onderhoudsplichtige van het Pekelderdiep door het gemeentebestuur van Nieuwe Pekela op de legger was geplaatst, niet het recht heeft de voor dit onderhoud benodigde gelden te verhalen op haar veenmeiers. ===== Verhuur van veenplaatsen ===== * 23 januari 1651 — Reglement van Burgemeesters en Raad van Groningen op de verhuur van veenplaatsen in Pekela. [in druk verschenen].

Verkiezingen:

• De uitslag van de op 8 mei 1919 gehouden gemeenteraadsverkiezing te Oude Pekela werd voor de S.D.A.P. een groot succes. Zij bracht de eerste vrouw, mej. Hartman-Franzen in de raad, hoogstwaarschijnlijk het eerste vrouwelijk raadslid in ons land.
• Op 8 juni 1931 doet de afdeling Oude Pekela van de Communistische Partij Holland voor het eerst in haar geschiedenis mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in deze plaats. Lijstaanvoerder is Ebbo Orsel. De overige kandidaten zijn: 2. G. Rozeboom, 3. Kornelus Baas, 4. E. Schrik, 5. J. Brouwer, 6. A. Bos en 7. A.F. de Keijser. (bron: De Tribune van 21 mei 1931).
• Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 1986 heeft de meerderheid van alle kiesgerechtigden in de gemeente Nieuwe Pekela zich voor de PvdA uitgesproken. Van de 3.462 geldige stemmen gingen er maar liefst 1.801 naar deze partij; een percentage derhalve van maar liefst 52.

===== Verlaatjeswijk ===== * Wijk die de grens vormt tussen de gemeenten Oude en Nieuwe Pekela. In 1953 wordt door beide gemeenten besloten over te gaan tot het dempen van deze wijk. Zie ook Verlaatjeswijk.

Verlaten:

• Betaald in 1682 aan Sicco Jans en Jan Hillebrants 2.460 Car. gl. wegens een nieuw verlaat in de Pekel A bij de Kamers.
• Door het Prov. Bestuur van Groningen wordt op 24 okt. 1862 aanbesteed: het graven van het kanaal ‘de Pekela’ van het Bulsterverlaat tot het middelste Pekelder verlaat, met het opruimen van het benedenste Pekelder verlaat.

===== Vertrouwen ===== * Naam van een coöp. landbouwvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht in 1894. Bestaat in 1969 75 jaar. ===== Verwensingen ===== * Het is in Oude Pekela algemeen bekend, dat vooral in deze tijd [dec. 1893] onze gemeente dikwijls bezoek krijgt van Winschoter jongens en meisjes, kinderen die nog zo nodig op de schoolbanken moesten plaats nemen. Gewoonlijk komen ze met een getal 15 à 20, vergezeld van een vereist aantal honden, Oude Pekela binnen en verspreiden zich bij de Staalsdraai. De ene helft van het gezelschap neemt de weg noordzijde, de andere helft de weg zuidzijde van het hoofddiep en zo trekken ze de gehele gemeente al bedelende af, in het bezit van het patent, bestaande in een paar doosjes lucifers of enige velletjes postpapier. Tegen de tijd dat het donker wordt ziet men ze weer naar hun woonplaats terugkeren. Onder deze bezoekers treft men vele brutale knapen aan, die zich b.v. niet ontzien, om wanneer hen niets wordt gegeven, de ingezetenen allerlei verwensingen naar het hoofd te werpen.

Verzorgingshuizen:

• De verzorgingstehuizen ‘t Hamrik in Nieuwolda, Nieuw Vredenhoven in Scheemda en de stichting Ouderen Pekela (Clockstede en De Molenhof) gaan met ingang van 1 januari 1999 fuseren. De verwachting is dat er straks beter ingespeeld kan worden op de actuele situatie en een efficiëntere bedrijfsvoering te realiseren is.
• De raad van de gemeente Oude Pekela wordt in 1950 voorgesteld om het verzorgingshuis, staande aan de Hanekampswijk, op te heffen. De daar nog verblijvende verpleegden kunnen elders goedkoper ondergebracht worden.

===== Villa Elsa ===== * In hotel De Boer te Oude Pekela vindt op 21 mei 1906 op verzoek van de heer W.W. Dethmers, de aanbesteding plaats van het bouwen van een villa te Oude Pekela, onder architectuur van de heer E. van der Laan, architect te Groningen. ===== Villa, Witte ===== * Villa, gebouwd voor de heren Gebr. Mulder (strokartonfabriek Aa-stroom) ca. 1907. Architect is de heer Holthuis uit Groningen. De villa staat aan het Pekelerhoofddiep in het benedeneinde van Oude Pekela. De villa, die in haar leven verschillende eigenaars heeft gekend, wordt in 1929 afgebroken. ===== Vitalis ===== * In Oude Pekela is op 9 maart 1955 een R.K. toneelgroep Vitalis opgericht. Het bestuur is als volgt samengesteld: G.R. Erents, voorzitter; M. Schortinghuis, secretaris; Joh. Sinot, penningmeester; mevr. M. Eerens-Veldman en mevr. G. Kral-Bekkering, leden. ===== Vischnet ===== * In 1915 gebouw aan de Evangelistenwijk te Oude Pekela. ===== Voetbalbond, Noord-Nederlandse ===== * Opgericht te Oude Pekela in okt. 1905. Bij de oprichting traden als lid toe, de verenigingen: //Hermes// uit Hoogezand, //V.V.V.// uit Veendam, //Vios// uit Noordbroek, //VVC// uit Valthermond en //PVC// uit Oude Pekela. ===== Volgtakbijl ===== * In Oude Pekela wordt in 1968 in een tuin achter perceel Feiko Clockstraat 97, onder een veenlaag, een volgtakbijl van hertengewei gevonden. Deskundigen schatten hexemplaar uit ca. 3.500-2.500 vóór Chr. De vondst is een aanwijzing dat er rond Oude Pekela vóór de vorming van het veendek, bewoning mogelijk was. ===== Volkslied ===== * De gemeente Pekela heeft een eigen volkslied.

Volkstelling

• Uit de in 1849 gehouden volkstelling is gebleken, dat het aantal aanwezige personen in de gemeente Oude Pekela bedroeg 3.801, nl. 2.817 Hervormden, 168 Evangelisch Luthersen, 26 Doopsgezinden, 80 Afgescheidenen, 450 Rooms-Katholieken, 252 Joden en acht, van wie de godsdienstgezindheid niet is opgegeven. Voegt men hierbij de 388 afwezigen, meestal uit zeelui bestaande, dan bevindt men, dat, na aftrekking van het getal van 59 doortrekkende aanwezigen, het totaal getal van de tot deze gemeente behorende 4.130 inwoners bedraagt, dat metd de telling van 1 januari 1.840 vergeleken een vermeerdering van 287 zielen geeft.
• De volkstelling in de gemeente Nieuwe Pekela, in 1849 gehouden, heeft tot resultaat, dat zich toen alhier bevonden: 4.228 zielen, zijnde 2.069 van het mannelijk en 2.159 van het vrouwelijk geslacht. Onder deze waren 1.335 ongehuwden van het mannelijk geslacht en 1.303 van het vrouwelijk, 651 paren gehuwden, 83 weduwenaars en 205 weduwen. Tot de onderscheidene godsdienstige gezindten in deze gemeente behoren: 3.168 Hervormden, 210 Luthersen, 38 Doopsgezinden, 343 Afgescheidenen, 404 Rooms-Katholieken, 70 Israëlieten en vijf tot geen van de genoemden behorende. Daar de bevolking van de gemeente in 1839 bedroeg 3.941 zielen, blijkt daaruit een vermeerdering van 287 zielen sinds de vorige 10-jarige volkstelling.
• De uitkomsten van de vierde algemene tienjarige volkstelling in de gemeente Oude Pekela was als volgt: Aanwezig op 30-31 december 1859: 4.057 zielen, verdeeld als volgt: ongehuwd ml. 1.137, vr. 1.257; gehuwd ml. 678, vr. 691; weduwenaars 78, weduwen 204; in de gemeente geboren 2.705; in de provincie 1.128; in het rijk 98; buiten het rijk 126; Ned. Hervormden 2.991; Chr. Afgescheiden 138; Doopsgezinden 22; Evangelisch-Luthersen 160; Rooms Katholieken. 433; Israëlieten 289; ongenoemden 14. Van de bevolking afwezig 251.

===== Vondel ===== * Naam van een rederijkerskamer te Oude Pekela. Opgericht in 1914. Bestaat in 1959 45 jaar. ===== Vooruitgang ===== * Naam van de afdeling Pekela van de Vrijzinnig-Democratische Bond in 1918. ===== Voorzorg ===== * In Nieuwe Pekela vindt op 21 jan. 1851 de oprichting plaats van het zeemanscollege Voorzorg. ===== Voorwaarts ===== * Naam van een café in Oude Pekela in 1909. ===== Voor Vrijheid en Recht ===== * Naam van een A.R.-kiesvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht in jan. 1939. Eerste bestuursleden: M. Doddema, K.R. Koning, C. Stam, T. Westerhof en J. Wieske Kzn. ===== Vriendenkring, De ===== * Naam van een geref. jongeliedenvereniging te Oude Pekela. Opgericht in 1868. Bestaat in 1968 100 jaar. ===== Vrouwenbond ===== * R.k. vrouwenbond te Oude Pekela. Opgericht in febr. 1935. Presidente: mevr. Harmanna Drenth-Lubberman. ===== Vught ===== * Naar aanleiding van de gebeurtenissen te Nieuwe Pekela van eind april 1943, waarbij de burgemeester in het Pekelderdiep werd gegooid, worden in de nacht van 23 op 24 mei 1943 20 personen door de politie uit hun bed gelicht. Acht van hen komen na enkele dagen weer op vrije voeten, terwijl de resterende personen op transport naar Vught worden gesteld. Na een gevangenhouding van 2½ jaar keren allen terug. De daadwerkelijke daders van het plaatsgevondene eind april jl. zijn nimmer gepakt. ===== Wandelpark Nieuwe Pekela ===== * Ong. zeven ha. groot. Op 30 juni 1956 geopend door burgemeester Gerardus Boekhoven. ===== Wapen ===== * Heraldisch onderscheidingsteken van een gemeente. De gemeenteraad van Pekela kiest op 19 febr. 1990 een nieuw gemeentewapen. Een nieuw wapen is noodzakelijk omdat de wapens van de toen nog zelfstandige gemeenten Oude en Nieuwe Pekela, die van respectievelijk 1853 en 1903 dateren, als gevolg van de gemeentelijke herindeling, zijn komen te vervallen. In het nieuwe wapen zijn een tweemaster kofschip, geflankeerd door twee zwarte turven, een zilveren klok en twee zilveren klaverblaadjes opgenomen. Ze symboliseren respectievelijk de voormalige Pekelder scheepsbouw, de vervening, de vervener Feike Clock en het landbouwkarakter van de beide Pekela’s. ===== Waterkant, Aan de ===== * Naam van een hengelclub te Oude en Nieuwe Pekela. Opgericht in nov. 1962. Eerste bestuur: H. Leeuwerik uit Oude Pekela, voorzitter en L.H. Datema uit Nieuwe Pekela, secretaris-penningmeester. ===== Waterleiding ===== * Zowel in de gemeente Oude als Nieuwe Pekela wordt op 5 okt. 1934 de prov. waterleiding officieel in gebruik genomen. De directeur van de waterleiding, memoreert dat de gemeente Oude Pekela de eerste gemeente is geweest die is toegetreden tot de prov. waterleiding. ===== Watertoren ===== * Op 25 juni 1938, is de nieuwe watertoren te Oude Pekela officieel in gebruik genomen. Meer dan een jaar heeft het geduurd eer het gebouw gereed was. Reeds vanaf april 1937 is er aan de toren gewerkt. In juli 1937 werd zogenaamd de eerste steen gelegd door de echtgenote van de directeur van de Waterleidingmaatschappij. Maar toen was men reeds 30 meter boven de grond bezig met het storten van de betonnen steunders. Er werd aan beton en bewapeningsijzer resp. 1.200 m3 en 160.000 kg gebruikt en bovendien nog 500.000 stenen. ===== Waterweg ===== * 1 nov. 1877 is voor de gemeenten Oude en Nieuwe Pekela, en voor de laatstgemelde vooral, een dag van betekenis; de nieuwe waterweg namelijk naar Stadskanaal wordt voor het openbaar gebruik opengesteld.

Wedderklapbrug:

• De geheel vernieuwde Wedderklapbrug te Oude Pekela wordt in juni 1935 weer voor het verkeer opengesteld.
• De nieuwe Wedderklapbrug over het Pekelderdiep en de gereconstrueerde Wedderweg te Oude Pekela worden op 1 juni 1959 officieel geopend. De oude Wedderklapbrug is nu geheel gesloopt. Haar dienst als verbinding over het Pekelderdiep is overgenomen door een nieuwe, bredere brug, recht voor de Raadhuislaan en aan de overzijde aansluitend op het verlegde, voorste gedeelte van de Wedderweg.

===== Wedderweg ===== * De gemeenteraad van Oude Pekela besluit in 1910 tot verharding van de Wedderweg, zijnde de zandweg van de Wedderklap tot Oerde, in een grindweg. De weg moet klaar zijn vóór 1 juli 1912. ===== Weekmarkt ===== * In Nieuwe Pekela wordt in 1982 voor het eerst weer een weekmarkt gehouden. De plaats is de Meidoornlaan. ===== Weemhofbrug ===== * Gelegen te Oude Pekela. Op 15 dec. 1955 in gebruik gesteld.

Wegen:

• 1669: De huizen in Pekela dienen op een afstand van tenminste vier roeden van het diep te worden gebouwd opdat een ‘bekwame weg’ kan worden aangelegd.
• Aanleg van een zandweg van [Nieuwe] Pekela naar Onstwedde in 1828.
• Kon. Besluit van 23 aug. 1851 waarbij aan het gemeentebestuur van Oude Pekela vergunning wordt verleend tot aanleg van een kunst- of grindweg vanaf deze plaats naar Blijham.
• Openstelling van de kunstweg van Oude Pekela naar Blijham op 1 aug. 1852.
• Overeenkomst tussen de stad Groningen van 10 juni 1858 en de gemeente Oude Pekela waarbij eerstgenoemde aan laatstgenoemde overdraagt, de weg lopende door deze gemeente langs het hoofddiep. Op 20 september 1858 besluit de raad van de gemeente Groningen tot de afstand van de hoofdweg te Nieuwe Pekela aan die gemeente, op dezelfde voorwaarden als heeft plaats gehad te Oude Pekela.
• In april 1859 is de nieuw aangelegde aardebaan tussen Winschoten en Oude Pekela plechtig voor het publiek opengesteld. Door die weg wordt in een lang gewenste behoefte voorzien, daar de oude weg meer dan de helft van het jaar bijna onbruikbaar was. De nieuwe weg, waarvoor het plan bestaat hem spoedig te begrinden, loopt door het schoonste gedeelte van Zuiderveen, langs de aldaar staande flinke boerenwoningen.

===== Welcome ===== * Naam van een rijwielzaak van de heer J.R. Ruben jr. te Oude Pekela. De heer Ruben heeft het agentschap van Simplex- en Ariëlrijwielen. ===== Wenakker ===== * Naam van een sporthal in Oude Pekela. Officieel geopend op 20 sept. 1969. Op het moment van de opening van het nog in aanbouw zijnde multifunctioneel sportcentrum aan de Sportlaan te Oude Pekela, Atlantis, zal de naam Wenakker van de huidige sporthal verdwijnen.

Werkloosheid:

• Tengevolge van de enorme werkloosheid onder de arbeidersbevolking te Oude Pekela, die zich in de winter van 1931/1932 en het voorjaar van 1932 heeft doen gevoelen en de dientengevolge met zich slepende grote uitgaven voor armenzorg, wordt door de gemeenteraad besloten over te gaan tot tijdelijke verlaging van de jaarwedden en lonen van de gemeenteambtenaren en -werklieden, te rekenen met ingang van 1 mei 1932 met 3%.
• Het aantal werklozen in febr. 1934 te Oude Pekela bedraagt 359.

===== Werktijden: ===== * Voor de ambtenaren ter secretarie te Oude Pekela wordt met ingang van 18 maart 1918 de vrije zaterdagmiddag ingevoerd.

Werkverschaffing:

• In Oude Pekela vindt in juli 1932 een demonstratie plaats van de arbeiders die maandag niet naar de werkverschaffing zijn gegaan. Ook de werklozen uit Nieuwe Pekela waren aanwezig. Onder geroep van ‘honger’, ‘brood’, ‘weg met de kapitalisten’ en meer van deze strijdleuzen, trok men door Oude Pekela. Op de Wedderweg werd daarna een meeting gehouden, waar het woord werd gevoerd door de heer E. Orsel, communistisch raadslid te Oude Pekela, A. Wicht uit Nieuwe Pekela en J. van Russen uit Beerta. Tenslotte wordt een motie aangenomen, waarin wordt geëist, dat a.s. zaterdag uitkering zal worden gedaan en dat a.s. maandag weer auto's beschikbaar moesten worden gesteld om hen naar Jipsinghuizen te brengen. Onder ‘Rood front’-geroep ging men hierna uiteen. Er is een grote politiemacht op de been. Alles verloopt ordelijk. De werklozen, die maandag niet naar de werkverschaffing waren vertrokken uit de gemeente Oude en Nieuwe Pekela, zijn allen voor een week geschorst.
• In Nieuwe Pekela zijn op 5 juli 1932 een tiental rijksveldwachters op detachement gekomen. Ze zijn ondergebracht in verschillende hotels. In de vergadering, die de stakers in Oude en Nieuwe Pekela hadden, werd besloten de kinderen niet naar school te zenden als protest! Aanleiding hiertoe vormde de mededeling van de heer Buiskool, inspecteur van de werkverschaffing, dat de arbeiders met ingang van maandag 4 juli jl. per fiets of te voet naar de werkverschaffing in Jipsinghuizen moesten. Een 40-tal kinderen is reeds onmiddellijk niet meer naar school geweest, aangezien de ouders weigeren hun kinderen, naar ze zeggen met hongerige magen, naar school te zenden.

===== Westerwolde ===== * Door de ingezetenen van Oude Pekela worden op 9 dec. 1800 tot volmacht aangesteld de burgers Hinderk Jans Klatter en Jan Starke Gz. om met de volmachten van Westerwolde in overleg te treden, teneinde te bewerkstelligen dat een weg wordt aangelegd van Oude Pekela naar Westerwolde die met paarden en wagens berijdbaar moet zijn. ===== Weverhuis ===== * Het huis van notaris Wever te Nieuwe Pekela. Het Weverhuis is bekend vanwege haar functie in en onmiddellijk na afloop van de Tweede Wereldoorlog.

Wijken:

• De gemeente Groningen verleent in 1954 toestemming aan de gemeente Oude Pekela tot demping van de uitmonding in het Pekelderhoofddiep van de Wedderwegwijk, Lubbermanswijk, Draijerswijk, Haanswijk, Tuinbouwwijk, Hanekampswijk, Compagniesterwijk, Vroomswijk, Gelmswijk en Zuidhofswijk.
• In Oude Pekela worden vanaf 1994 enkele oorspronkelijke wijken weer in ere hersteld. In het kader van kavelinrichtingswerken zullen o.a. enkele dichtgeslibde en -gegroeide wijken, zoals de Kroonswijk en de Cereswijk, worden opgeschoond. In sommige gevallen worden ook wijken, die in het verleden dichtgegooid zijn, hergraven. Ze krijgen daarbij hun waterbeheersingsfunctie weer terug.

===== Wildeplaats ===== * Veenkolonie in de gemeente Pekela (tot 1990 Nieuwe Pekela); verbindt Boven Pekela (Zuiderkolonie) met Dwarsdiep.

Wilhelmina:

• Strokartonfabriek te Oude Pekela. Eind nov. 1896 in werking gesteld. Directeur is de houthandelaar Willem Jans Pott. De fabriek is gebouwd kadastraal bekend gemeente Oude Pekela, sectie D, nrs. 697 en 1197.
• Naam van een ijsvereniging te Oude Pekela. Opgericht in café Westerling aldaar in 1955.

===== Wilhelminabrug ===== * Hefbrug in Oude Pekela. Officieel in gebruik genomen op 15 sept. 1952. ===== Wilhelminapolder, De ===== * Naam van een waterschap te Oude Pekela. Opgericht in 1932. ===== Willekeur ===== * Voor de schippers te Pekela wordt in 1712 een willekeur opgericht.

Windgeld:

• Burgemeesters en Raad van Groningen verlenen in 1637 toestemming aan Jan Peters ter Munte om een molen in Pekela te plaatsen en deze gedurende 15 jaren te gebruiken ‘sonder betalinge van eenigh wintgeld oft grontpagt’.
• Aan bakker Remmert Dercks wordt in 1639 toegestaan een water-, ros- of een windmolen te bouwen met octrooi voor 15 jaren, binnen welke jaren geen andere molen te Pekela mag worden gebouwd. Bovendien wordt hij ontheven van windgeld en toegestaan een huis met hof te gebruiken, vrij van huur tot 1649.

===== Winkelcentrum ===== * Op 21 april 1992 is een begin gemaakt met de werkzaamheden ten behoeve van de bouw van een nieuw winkelcentrum in Oude Pekela. Het gaat daarbij om de realisering van zo’n 2.300 vierkante meter winkelbebouwing, verdeeld over twee verdiepingen op de hoek Raadhuislaan/Feiko Clockstraat, waarvoor de huidige parkeerplaatsen voor De Helling moeten wijken.

Woningbouw:

• De industrie in Oude Pekela gaat in 1952 aldaar voor hun werknemers huizen bouwen. Voorop gaat de strokartonfabriek Union met zes woningen, de Britannia met 14 stuks, de Erica bouwt er zeven en de Ceres zes woningen. De Union en Britannia bouwen in het uitbreidingsplan Noord en de Ceres en Erica in het uitbreidingsplan Roomse Wijk.
• In Nieuwe Pekela is op 13 aug. 1951 begonnen met de bouw van 52 woningen in het uitbreidingscentrum Centrum.

===== Woningbouw, Stichting Departementale ===== * Stichting met het uitsluitend doel de woningtoestanden in de gemeente Oude Pekela te verbeteren. Opgericht in 1909 door het departement Oude Pekela van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. ===== Woningzoekenden ===== * In Oude Pekela zijn in 1952 315 woningzoekenden. Het woningtekort ligt 7.48% hoger dan in het hele land en 12.38% boven het gemiddelde in de provincie Groningen. ===== Zandweg ===== * In 1828 vindt de aanleg van een zandweg plaats van Pekela naar Onstwedde. ===== Zaunbrecher ===== * Apotheekhouder J. Zaunbrecher uit Nieuwe Pekela heeft in 1994 zijn beide zaken te Oude en Nieuwe Pekela verkocht. Nieuwe eigenaar is de heer P. Haarbosch die sinds enkele jaren een derde apotheek in de gemeente Pekela runt. In 1995 blijkt de heer Zaunbrecher met de noorderzon te zijn vertrokken, met achterlating van een miljoenenschuld. ===== Zedenaffaire ===== * De rijkspolitie is in mei 1987 bezig met een onderzoek naar het plegen van ontucht met kinderen in Oude Pekela. Enige tijd later blijkt dat het hier gaat om een al dan niet op massahysterie berustende zedenaffaire die wereldwijd aandacht krijgt. Zo zou een groep volwassenen, van wie er één als clown verkleed ging, ontucht hebben gepleegd met tientallen minderjarige kinderen. De politie heeft 70 kinderen, die in de leeftijd variëren van drie tot en met zes jaar, verhoord van wie velen in april en mei seksueel misbruikt zouden zijn. ===== Zeedijken, De ===== * In 1609 gelegen te Zuiderveen. ===== Zeerovers ===== * De burgemeester van de gemeente Oude Pekela ontvangt op 2 mei 1895 het treurig bericht dat het schoenerbrikschip Anna, kapitein Velvis uit Nieuwe Pekela, toebehorende aan de heren J.J. Koerts & Zn. te Oude Pekela, met een lading olie van Bari bestemd naar l' Orient, op zeven mijl van Alhucemas, op de kust van Marokko door zeerovers is aangevallen. Kapitein Velvis werd daarbij vermoord (doodgeschoten), de stuurman Wicher Smid, eveneens uit Nieuwe Pekela, gevaarlijk gewond, terwijl de scheepsvoorraad, tuig en een gedeelte van de lading werd geroofd. ===== Zegelen ===== * Op 15 febr. 1787 wordt de Stad aan het kerspel Oude Pekela toegestaan een zegel te gebruiken en te laten vervaardigen, voorstellende een vrouw met een kindje aan de hand, toelopende op het Groningse wapen en met het omschrift ‘S.V.D. Oude Pekela’ er onder ‘Groningae Cura’. Burgemeesters en Raad van Groningen verlenen bij resolutie de predikant te Oude Pekela de bevoegdheid, om te zegelen binnen zijn kerspel, mits op het Oldambtster gedeelte en slechts over goederen in dit Oldambtster gedeelte gelegen. De toestemming werd verkregen op grond van de resolutie van de Stadsregering van 30 juni 1607. Aangezien de veenkolonie Oude Pekela voor een gedeelte onder het Oldambt en voor een ander gedeelte onder Westerwolde behoorde en aangezien de predikant in het Westerwoldse deel woonde, konden de bewoners van Oude Pekela bij hun predikant slechts voor huwelijksvoorwaarden en testamenten terecht en moesten zij voor het verlijden van akten van overdracht van onroerend goed, in Oude Pekela gelegen, of van vestiging of overdracht van onroerende rechten op die goederen zich steeds naar elders begeven. Pastor en kerkvoogden te Oude Pekela kregen het recht om koop- en verkoopakten te verzegelen omdat de plaats zo was aangegroeid, dat meer dan 1/3 van de inwoners onder het Oldambt behoorde.

Ziektes:

• Cholera - In Oude Pekela doen zich in 1855 liefst 40 gevallen van cholera voor, zijnde meer dan 10% van alle gevallen in de provincie Groningen. Er is sprake van een epidemie.
• Spaanse griep - Een in-droeve week is in nov. 1918 in Oude Pekela voorbij gegaan. Van 's morgens tien tot 's middags vier uur luidde bijna onafgebroken de doodsklok. Dagelijks werden zes à zeven doden naar het graf gedragen, meest jonge mensen, in de bloei van de jaren. Men heeft besloten het luiden af te schaffen, wegens de droeve stemming die het oproept. Gelukkig schijnt enkele weken later de ziekte het hoogtepunt bereikt te hebben en is enige afname te bespeuren.
• Mazelen - Besmettelijke ziekte die veel voorkwam in Oude Pekela in nov. 1926 en in juli 1934.
• Difterie - Doet zich voor in Oude Pekela in aug. 1934. Enkele kinderen komen te overlijden.

===== Zuiderkolonie ===== * Zuidoostelijk deel van de plaats Boven Pekela in de gemeente Pekela. Zuiderkolonie ligt aan en parrallel aan het Pekelerhoofdiep. De kolonie is ontstaan in het begin van de 19e eeuw. ===== Zuiderveensterweg ===== * Op 20 april 1859 is de nieuw aangelegde aardebaan tussen Winschoten en Oude Pekela plechtig voor het publiek opengesteld. Door die weg wordt in een lang gewenste behoefte voorzien, daar de oude weg meer dan de helft van het jaar bijna onbruikbaar was. De nieuwe weg, waarvoor het plan bestaat hem spoedig te begrinden, loopt door het schoonste gedeelte van Zuiderveen, langs de aldaar staande flinke boerenwoningen. ===== Zuidwendingerwijk ===== * Het dempen van de Zuidwendingerwijk te Nieuwe Pekela nadert in mei 1952 zijn voltooiing en hiermede is dan het laatste verzamelnest van ratten en dergelijke opgeruimd. ===== Zusterhulp ===== * Naam van de Baptisten Vrouwenvereniging te Nieuwe Pekela. Opgericht in 1929. Bestaat in 1969 40 jaar.

Zwembad:

• Het op 1 mei jl. reeds in gebruik genomen nieuwe, verwarmde zwembad te Nieuwe Pekela wordt op 5 juni 1971 officieel geopend door burgemeester wiki:Tale Evenhuis.
• De raad van de gemeente Pekela besluit op 23 april 1990 de zwembaden in Oude en Nieuwe Pekela niet meer open te stellen. Oorzaak is de realisatie van een drietal dure doch sterk gewenste projecten (sporthallen in Oude en Nieuwe Pekela en een ingrijpende verbouwing van het gemeentehuis) die de gemeente graag nog dit jaar wil opstarten.
• Het zwembad in Nieuwe Pekela, waar de laatste tijd nogal wat stampei is geweest, is op 9 juli 1990 definitief opgehouden te bestaan. Slopers zijn vanmorgen met de afbraak begonnen.